Χωροθέτηση ανεμογεννητριών με τη χρήση γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών/GIS: Μελέτη περίπτωσης στην περιφέρεια κεντρικής Μακεδονίας

Abstract

Η ολοένα και αυξανόμενη ευαισθητοποίηση του κοινού για τις αρνητικές συνέπειες των παραδοσιακών μεθόδων παραγωγής ενέργειας, ιδιαίτερα από πετρέλαιο και λιγνίτη, στο περιβάλλον έχει δημιουργήσει την απαίτηση για την ανάπτυξη και τη χρήση ανανεώσιμης ενέργειας φιλικής προς αυτό. Η αιολική ενέργεια αποτελεί μια δημοφιλή και ασφαλή ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Ωστόσο, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι τις Ευρωπαϊκής Ένωσης απαιτείται σημαντική ανάπτυξη η οποία οφείλει να διέπεται από κανόνες. Κανόνες που θα σέβονται το περιβάλλον, τους ανθρώπους και δεν θα απειλούν την οικολογική ισορροπία. Αντικείμενο της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής αποτελεί η χωροθέτηση ανεμογεννητριών στη Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, με τη χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών/GIS, με βάση την εθνική νομοθεσία, βιβλιογραφικές αναφορές και μελέτες από τη διεθνή κοινότητα αλλά και τη πείρα του συγγραφέα σε θέματα χωροθέτησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Με στόχο την κατανόηση του σημαντικού ζητήματος της χωροθέτησης ανεμογεννητριών, παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση στην Ευρώπη, την Ελλάδα και τη Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Παρουσιάζεται η περιοχή μελέτης με έμφαση στις προστατευόμενες περιοχές και στους τόπους ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και περιγράφονται τα κριτήρια χωροθέτησης ανεμογεννητριών όπως αυτά ορίζονται από την κρατική νομοθεσία αλλά και συναφείς μελέτες διεθνούς εμβέλειας. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών και γίνεται εμφανής η σημασία τους στη διαδικασία χωροθέτησης ανεμογεννητριών αλλά και ως εργαλείο λήψης αποφάσεων με τη χρήση κριτηρίων. Η μελέτη για την εξαγωγή αποτελεσμάτων κάνει χρήση ως εργαλείου της πρόσφατης έκδοσης λογισμικού Γ.Σ.Π., QGIS 2.12 Lyon, το οποίο παρέχει την ευχέρεια χρησιμοποίησης χωρικών πληροφοριών. Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ψηφιακά και διατίθενται ελεύθερα στο διαδίκτυο από την ψηφιακή βάση δεδομένων της ελληνικής κυβερνήσεως (στη σελίδα geodata.gov.gr), επίσης από άλλες πηγές του διαδικτύου με ψηφιακά δεδομένα και από το Α.Π.Κ.Υ.. Πρόκειται για διανυσματικά αρχεία (vector) σε μορφή shapefile, αλλά και πλεγματικά αρχεία (raster). Τα κριτήρια που πηγάζουν από τη νομοθεσία και τη διεθνή βιβλιογραφία σε συνδυασμό με τα ψηφιακά δεδομένα αποτέλεσαν τη βάση για τη μεθοδολογία καθορισμού «ζωνών επιρροής ή επικινδυνότητας» (Buffer zones). Ο συσχετισμός ανάμεσα στα χωρικά δεδομένα και η χρήση κατάλληλων αλγορίθμων, οδήγησε στη σύνθεση του τελικού χάρτη που ουσιαστικά αποτελεί τη συναλήθευση όλων των κριτηρίων. Αυτός παρουσιάζει τους χώρους που κρίνονται κατάλληλοι βάσει όλων των κριτηρίων που χρησιμοποιούνται, για τη χωροθέτηση ανεμογεννητριών στη Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Εφαρμόστηκαν δεκατρία κριτήρια για τον αποκλεισμό των «μη κατάλληλων» περιοχών που χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Χωροταξικά, Γεωλογικά και Περιβαλλοντικά, όπως προέκυψαν από την ελληνική περιβαλλοντική νομοθεσία (ΕΠΣΧΑΑ) και συναφείς μελέτες. Α.Π.ΚΥ. «Διαχείριση και Προστασία Περιβάλλοντος» Μεταπτυχιακή Διατριβή του Κουκουφίκη Σταύρου viii Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την ανάλυση όλων των κριτηρίων και την εφαρμογή της μεθοδολογίας για τη χωροθέτηση ανεμογεννητριών στην Π.Κ.Μ. υποδεικνύουν ότι ποσοστιαία, περιοχές κατάλληλες προς εγκατάσταση είναι μόνο το 2,38 % των συνολικών εδαφών της Π.Κ.Μ. Τέλος αξίζει να τονιστεί ότι η συγκεκριμένη μεθοδολογία, γενικότερα δίνει κατάλληλες περιοχές προς χωροθέτηση ανεμογεννητριών και μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλες ηπειρωτικές περιοχές με τη χρήση των περισσότερων από τα επιλεγμένα κριτήρια.