Διερεύνηση μυοσκελετικών διαταραχών και εκτίμηση αναγκών εκπαίδευσης για την πρόληψη των μυοσκελετικών παθήσεων στο νοσηλευτικό προσωπικό: Μια μελέτη στο Γ.Ν. Θεσσαλονίκης "Ο Αγ. Δημήτριος"
Επιτομή
Εισαγωγή: Το νοσηλευτικό προσωπικό συνιστά τη μεγαλύτερη επαγγελματική ομάδα στα περισσότερα συστήματα υγείας. Όπως προκύπτει από έρευνες, οι νοσηλευτές παρουσιάζουν υψηλό επιπολασμό σε μυοσκελετικές παθήσεις, λόγω της επαγγελματικής υπερπροσπάθειας, σε σύγκριση με άλλες επαγγελματικές ομάδες. Η εμφάνιση των μυοσκελετικών παθήσεων που προέρχονται από την άσκηση του νοσηλευτικού έργου εξαρτάται από μια σειρά μεταβλητών και αιτιών, οι οποίες είναι πολυπαραγοντικές και πολύπλοκες. Παράγοντες φυσικοί, οργανωτικοί και ψυχοκοινωνικοί στο εργασιακό περιβάλλον των νοσηλευτών συμβάλλουν σημαντικά στην εκδήλωση των μυοσκελετικών παθήσεων.
Σκοπός: Βασικός σκοπός της έρευνας αυτής είναι η αναζήτηση των σχέσεων μεταξύ των μυοσκελετικών παθήσεων, που ενδεχομένως παρουσιάζουν οι νοσηλευτές του Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης «Ο Άγιος Δημήτριος», με τις εργασιακές συνθήκες του συγκεκριμένου νοσηλευτικού ιδρύματος σε επίπεδο εργονομίας. Επιμέρους στόχοι είναι η διερεύνηση της επίδρασης των ατομικών διαφορών του δείγματος στις μυοσκελετικές παθήσεις που παρουσιάζουν, η συσχέτιση των εργασιακών δραστηριοτήτων και συνθηκών με τις μυοσκελετικές αυτές δυσλειτουργίες, καθώς και η διερεύνηση του επιπέδου εκπαίδευσης και κατάρτισης του προσωπικού σε θέματα εργονομίας.
Μεθοδολογία: Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 116 νοσηλευτές που εργάζονται στο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Ο Άγιος Δημήτριος». Η συλλογή των δεδομένων έγινε με χρήση ενός σύνθετου ερωτηματολογίου το οποίο αποτελείται από δύο μέρη, και συγκεκριμένα από το Nordic Musculoskeletal Questionnaire και από ένα αυτοσχέδιο ερωτηματολόγιο. Το Nordic Musculoskeletal Questionnaire, το οποίο έχει ελεγχθεί ως προς την αξιοπιστία του και την εγκυρότητά του σε έρευνες, χρησιμοποιήθηκε για τον εντοπισμό των μυοσκελετικών παθήσεων του νοσηλευτικού προσωπικού. Πρόκειται για ένα ερωτηματολόγιο αυτοαναφοράς που σκοπό έχει να διερευνήσει την ύπαρξη μυοσκελετικών προβλημάτων σε 9 επιμέρους περιοχές του σώματος. Το αυτοσχέδιο ερωτηματολόγιο σχεδιάστηκε για τη μελέτη των παραγόντων του εργασιακού περιβάλλοντος των νοσηλευτών και τη διερεύνηση του επιπέδου εκπαίδευσής τους σε θέματα εργονομίας. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του στατιστικού πακέτου για τις κοινωνικές επιστήμες SPSS έκδοση 21.0.
Αποτελέσματα: Από την έρευνα προέκυψε ότι η άσκηση του νοσηλευτικού έργου αποτελεί λόγο εμφάνισης μυοσκελετικών παθήσεων σε ποσοστό 83.8%. Τα σημεία του σώματος που πλήττονται περισσότερο είναι η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (63.8%), η περιοχή του αυχένα (62.3%) και η περιοχή της ωμοπλάτης (57.8%). Παρατηρήθηκε επίσης στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ εμφάνισης μυοσκελετικών παθήσεων και εντατικής εργασίας, υποστελέχωσης προσωπικού, εργασίας κάτω από συνθήκες άγχους, στατικής εργασίας, κακής στάσης σώματος και χειρονακτικής μετακίνησης ασθενών. Οι αναλύσεις ανέδειξαν επίσης ότι ο χώρος εργασίας του προσωπικού δεν είναι εργονομικός καθώς και ότι η εκπαίδευση των νοσηλευτών σε εργονομικά θέματα, στο συγκεκριμένο νοσηλευτικό ίδρυμα, είναι πολύ περιορισμένη.
Συμπεράσματα: Οι συνθήκες εργασίας και ιδιαίτερα οι συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την εμφάνιση μυοσκελετικών παθήσεων στο νοσηλευτικό προσωπικό του Γ.Ν. «Ο Άγιος Δημήτριος». Ο μετασχηματισμός του περιβάλλοντος εργασίας, η αναδιάρθρωση των επαγγελματικών χώρων των νοσηλευτών, ώστε να είναι πιο εργονομικοί και να απαιτούν λιγότερη φυσική προσπάθεια, καθώς και η δημιουργία πολιτικών εκπαίδευσης και κατάρτισης, πρέπει να αποτελέσουν το στόχο συστηματικών παρεμβάσεων, ώστε να επιτευχθεί η παροχή ενός υψηλού επιπέδου υγείας για τους ασθενείς και ταυτόχρονα να προστατευθεί η υγεία και η ευημερία του νοσηλευτικού προσωπικού.