Δημογραφική, κοινωνική και ψυχολογική ταυτότητα του εθελοντή αιμοδότη στην Κύπρο

Abstract

Σκοπός: η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία έχει σκοπό τη διερεύνηση της ταυτότητας του εθελοντή αιμοδότη στην Κύπρο, μέσα από την καταγραφή και ανάλυση των παραγόντων (δημογραφικών, ψυχολογικών και κοινωνικών) που οδηγούν στην υιοθέτηση της συγκεκριμένης εθελοντικής συμπεριφοράς. Η καταγραφή των παραγόντων έγινε με τη χρήση οργάνων μέτρησης σε μορφή ερωτηματολογίων. Υλικό και Μέθοδος: Ο πληθυσμός – στόχος της μελέτης αποτελείται από εθελοντές αιμοδότες οι οποίοι προσέρχονται στο κέντρο αίματος και στους πέντε (5) σταθμούς αιμοδοσίας που λειτουργούν στην Κύπρο για να δώσουν αίμα. Στη συγκεκριμένη έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε κατά το πρώτο τρίμηνο του 2014, συμμετείχαν 120 εθελοντές αιμοδότες, εκ των οποίων οι 78 ήταν άνδρες (65%) και οι 42 γυναίκες (35%), ηλικίας από 17 έως 65 ετών. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τη συμπλήρωση ανώνυμου ερωτηματολογίου με τη μέθοδο της προσωπικής συνέντευξης. Το αμφίπλευρο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε ίσο με 0,05 και η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 20.0. Αποτελέσματα: Η στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων δείχνει ότι τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων, για παράδειγμα το φύλο, η ηλικία και η οικογενειακή κατάσταση, παρουσιάζουν ισχυρότερη σχέση εάν πρόκειται για άτομα που αιμοδοτούν για πρώτη φορά, ενώ, χαρακτηριστικά όπως το επίπεδο εκπαίδευσης και το επάγγελμα είναι πιο ισχυρά συνδεδεμένα με την αιμοδοτική συμπεριφορά των τακτικών εθελοντών αιμοδοτών στην Κύπρο. Συγκεκριμένα, οι άνδρες (p=0,003), οι έγγαμοι συμμετέχοντες (p<0,001) και τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα (p<0,001), ήταν εθελοντές αιμοδότες περισσότερα χρόνια συγκριτικά με τις γυναίκες, τους άγαμους και τους νεότερους σε ηλικία συμμετέχοντες. Η πλειοψηφία των λεγόμενων «αιμοδοτών πρώτης φοράς» (51,6%, n=63) έδωσαν για πρώτη φορά αίμα λόγω ανάγκης προσφοράς αίματος σε συνανθρώπους τους, ενώ μόνο το 2,4% των συμμετεχόντων στην έρευνα αιμοδότησε καθαρά για προσωπικό όφελος. Ένα ακόμη σημαντικό πόρισμα της διενεργηθείσας έρευνας είναι ότι η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο στις πεποιθήσεις και τις ανησυχίες του αιμοδότη σχετικά με την όλη διαδικασία μετάγγισης αίματος. Με μοναδική εξαίρεση την ηλικιακή ομάδα 25- ΑΠΚυ - ΠΥΣ Μεταπτυχιακή Διατριβή 5 39 ετών, όλοι οι υπόλοιποι συμμετέχοντες στην έρευνα συμφωνούν πως το αίμα που συλλέγεται εξετάζεται ενδελεχώς πριν δοθεί για μετάγγιση. Τέλος, ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την εθελοντική αιμοδοσία είναι ο βαθμός επιτυχίας της επαφής υπευθύνων και αιμοδοτών και της υπενθύμισης για αιμοδοσία, μέσω ενός γράμματος ή ενός ηλεκτρονικού μηνύματος (e-mail). Συγκεκριμένα, προκύπτει πως αυτός ο παράγοντας είναι ευθέως ανάλογος του επιπέδου της εκπαίδευσης• όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο εκπαίδευσης, τόσο πιο θετικά αντιλαμβάνεται ο εθελοντικής αιμοδότης το γράμμα ή το e-mail υπενθύμισης που λαμβάνει από το κέντρο αιμοδοσίας. Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης τεκμηρίωσαν την ανάγκης προσέλκυσης νέων εθελοντών αιμοδοτών, με στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συλλογή μονάδων αίματος, ώστε να υπάρχει επάρκεια για τις ανάγκες που προκύπτουν. Για το λόγο αυτό, κρίνεται αναγκαία η περαιτέρω ανάπτυξη, διάδοση και επικράτηση της εθελοντικής αιμοδοσίας, κυρίως μέσω στοχευμένων δράσεων και παρεμβάσεων της Πολιτείας, με την αγαστή πάντα συνεργασία άλλων φορέων, εθελοντικών οργανώσεων και σωματείων. Στους παραπάνω στόχους της περαιτέρω διάδοσης της εθελοντικής αιμοδοσίας μπορεί να συμβάλει η αποτελεσματική και έγκυρη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των Κυπρίων πολιτών, με χρήση των σύγχρονων μέσων κοινωνικής δικτύωσης (social media), αλλά και του διαδικτύου γενικότερα. Ο απώτερος σκοπός είναι - μέσω της διαφήμισης, με κάθε παραδοσιακό και νέο, ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο - να ενισχυθεί η προσέλκυση και η διατήρηση εθελοντών αιμοδοτών στην Κύπρο.