Διερεύνηση απαιτήσεων περιβαλλοντικής διαχείρισης και διασφάλισης εμπιστευτικότητας των ιατρικών πληροφοριών σε βιοχημικό εργαστήριο διαπιστευμένο κατά ISO 15189 : 2007

Abstract

Τα κλινικά εργαστήρια είναι πολύπλοκες οργανωτικές μονάδες με αυξημένες διοικητικές απαιτήσεις. Ο συνεχώς αυξανόμενος όγκος εργαστηριακών εξετάσεων, η εμφάνιση νέων διαγνωστικών δοκιμασιών, η ανάγκη για γρήγορη και αξιόπιστη αποστολή αποτελεσμάτων στους ιατρούς δημιουργούν νέες απαιτήσεις και καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για αποτελεσματική και η αποδοτική λειτουργία. Παράλληλα και ταυτόχρονα, αναφύονται και προκύπτουν και νέες απαιτήσεις όπως η περιβαλλοντικά υπεύθυνη λειτουργία των εργαστηρίων, η ασφαλής διακίνηση ιατρικών δεδομένων, η τήρηση κανόνων επαγγελματικής δεοντολογίας και βιοηθικής. κ.λ.π Σε γενικότερο επίπεδο τα κλινικά εργαστήρια ως μονάδες παροχής υγειονομικών υπηρεσιών καλούνται να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, αποδοτικά και υπεύθυνα σε ένα τομέα όπως είναι ο τομέας της υγείας που χαρακτηρίζεται από πολλές ιδιαιτερότητες. Με βάση το παραπάνω πλαίσιο, η διοίκηση ολικής ποιότητας παρέχει πολύτιμα εργαλεία στην κατεύθυνση της λειτουργικής αναβάθμισης όχι μόνο των εργαστηρίων αλλά και των υγειονομικών μονάδων όπου ανήκουν. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αυξανόμενη τάση υιοθέτησης και εφαρμογής προτύπων ποιότητας τόσο σε επίπεδο εργαστηρίων όσο και σε επίπεδο νοσοκομείου. Έτσι σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετά εργαστήρια διαπιστευμένα για την τεχνική τους επάρκεια, με το πρότυπο ISO 15189. Η παρούσα μελέτη έθεσε σαν στόχο την διερεύνηση των επιδόσεων των διαπιστευμένων με το παραπάνω πρότυπο εργαστηρίων, στους τομείς της προστασίας του περιβάλλοντος και της διασφάλισης των ιατρικών πληροφοριών. Συμπληρωματικά, στην παρούσα μελέτη εξετάστηκε η σκοπιμότητα η μη εφαρμογής και άλλων προτύπων όπως το ISO 14000 και το ISO 27000 που αφορούν τους τομείς του περιβάλλοντος και των ιατρικών δεδομένων αντίστοιχα. Για την εκπλήρωση των παραπάνω στόχων επιλέχθηκε ο συνδυασμός της έρευνας πεδίου με την εκτεταμένη βιβλιογραφική ανασκόπηση. Η έρευνα πεδίου επικεντρώθηκε σε εργαστήρια διαπιστευμένα με το πρότυπο 15189 που ανήκουν σε δημόσιες και ιδιωτικές υγειονομικές μονάδες του Ελλαδικού χώρου, όπου και διανεμήθηκε 6 ειδικό ερωτηματολόγιο. Από την βιβλιογραφική ανασκόπηση και τα αποτελέσματα της έρευνας μέσω ερωτηματολογίου προκύπτει πως σε όλα τα εργαστήρια του δείγματος εφαρμόζεται το πρότυπο 15189:2007, ενώ δε βρίσκουν εφαρμογή τα πρότυπα 27001:2005 και 14001:2004. Σε σχέση με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των εργαστηρίων παρατηρούνται ελλείψεις στον τομέα της επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων καθώς και των εφαρμοζόμενων διαδικασιών διαχείρισης αποβλήτων και μολυσματικών υλικών. Στον τομέα της προστασίας των ιατρικών δεδομένων προέκυψαν ελλείψεις στα ολοκληρωμένα Πληροφοριακά Συστήματα των Νοσοκομείων και μη ασφαλείς διαδικασίες όπως η σύνδεση με το διαδίκτυο των υπολογιστών των Εργαστηριακών Πληροφοριακών Συστημάτων. Όπως προέκυψε από την έρευνα τα τμήματα ποιότητας των νοσοκομείων παρουσιάζουν δυσλειτουργίες κάτι που ισχύει και σε γενικότερο επίπεδο με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία. Συμπερασματικά παρόλο που εξασφαλίζεται η τεχνική επάρκεια των κλινικών εργαστηρίων μέσω της εφαρμογής του προτύπου 15189:2007, εντούτοις οι παρατηρούμενες επιδόσεις στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος και της ασφάλειας των ιατρικών πληροφοριών δεν ανταποκρίνονται στα αντίστοιχα κριτήρια ποιότητας, και θα πρέπει να εφαρμοστούν πρότυπα και διαδικασίες που θα εξασφαλίζουν σε γενικότερο επίπεδο την αποδοτική και αποτελεσματική λειτουργία των κλινικών εργαστηρίων.