Χωροθέτηση αιολικών πάρκων στο Νομό Γρεβενών με γεωγραφικά συστήμα πληροφοριών απο ελέυθερα γεωγραφικά δεδομένα

Abstract

Είναι γνωστό ότι οι ΑΠΕ έχουν πλεονεκτήματα έναντι των συμβατικών ενεργειακών συστημάτων. Ένα από αυτά είναι και η άποψη της περιβαλλοντικής αποδοχής. Για το λόγο αυτό πρέπει να γίνεται κατάλληλη έρευνα και μελέτη προκειμένου να εντοπιστούν οι καλύτερες τοποθεσίες που συνδέονται με τους διαθέσιμους πόρους και ταυτόχρονα να μην επηρεάζουν το περιβάλλον. Οι κατάλληλες τοποθεσίες και οι εναλλακτικές λύσεις αξιολογούνται βάση πληροφοριών σχετικά με την κατανομή των πόρων. Οι εφαρμογές των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS) μπορούν να παρέχουν ζωτικής σημασίας πληροφορίες για τη λήψη αποφάσεων που υποστηρίζουν διαδικασίες επιλογής θέσεων σε διάφορους ερευνητικούς τομείς, όπως η διαχείριση φυσικών πόρων η ρύπανση του περιβάλλοντας, τη χωροταξία και τον Περιφερειακό σχεδιασμό, την αστική ανάπτυξη κ.α.. Σε αυτή την εργασία χρησιμοποιούμε εφαρμογές των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS) για τον εντοπισμό περιοχών που πληρούν κατάλληλες προϋποθέσεις για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι περιβαλλοντικοί στόχοι και οικονομικά κριτήρια σκοπιμότητας για τα αιολικά συστήματα που προσδιορίζονται μέσα από την Ελληνική νομοθεσία. Ως μελέτη περίπτωσης, η προτεινόμενη προσέγγιση εφαρμόζεται στο Νομό Γρεβενών. Συγκεκριμένα η μελέτη θα συνεισφέρει στην ηλεκτροδότηση και στην περιβαλλοντική ελάφρυνση της Δυτικής Μακεδονίας, περιοχής ιδιαίτερα επιβαρυμένης περιβαλλοντικά από την παρουσία μεγάλων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, καθώς και στην κάλυψη ενός μικρού έστω μέρους του συνόλου των ενεργειακών αναγκών της χώρας. Χωροθετώντας ορθά ένα τέτοιο έργο και εκμεταλλευόμενοι το μέγιστο διαθέσιμο αιολικό δυναμικό, συμβάλλουμε στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων και των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας, αλλά και στην ικανοποίηση των αρχών βιώσιμης ανάπτυξης, αφού η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να μειώσει μόνο κατά 25% (σε σχέση με τις εκπομπές του 1990) τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου και ταυτόχρονα μέχρι το 2010 έπρεπε να καλύψει τις ανάγκες της σε ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ κατά 20,1%. Στην επιλογή των θέσεων λήφθηκαν υπόψη: • Περιορισμοί που θέτουν οι διατάξεις της νομοθεσίας σύμφωνα με το «Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ» • Αιολική έκθεση έτσι όπως προσδιορίζεται από το ΨΥΜΕ με βάση α) τον ανοιχτό χώρο (openness) που υπάρχει συνολικά γύρω από τις θέσεις εγκατάστασης. • Περιβαλλοντικοί περιορισμοί που έχουνε σχέση με προστατευόμενες περιοχές στις οποίες δυνητικά απαγορεύεται η εγκατάσταση αιολικών πάρκων. • Οικιστικοί περιορισμοί που έχουνε σχέση με την προστασία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και της αισθητικής του τοπίου. • Το οικονομικό κόστος εγκατάστασης που είναι συνάρτηση της ύπαρξης ή μη οδικού δικτύου ή της απόστασης από το υπάρχον οδικό δίκτυο και της κλίσης του εδάφους που καθορίζει τη βατότητα. Η εφαρμογή των περιορισμών αυτών (σε ελευθέρα γεωγραφικά δεδομένα όπως το υψομετρικό μοντέλο εδάφους SRTM, οι καλύψεις-χρήσεις γης CORINE, κ.α.) οδήγησε σε επιλογή 110 θέσεων εγκατάστασης που στο πρώτο στάδιο είχαν πλεγματική αναπαράσταση. Στην συνέχεια τέθηκε περιορισμός υψομέτρου σε μια προσπάθεια να επιλεχθούν θέσεις στις οποίες η ένταση του ανέμου (που αυξάνεται με το υψόμετρο) μεγιστοποιείται. Επιλέχθηκε ένα υποσύνολο 66 δυνητικών θέσεων, ενώ η επισκόπηση στο google earth επιβεβαίωσε ότι οι θέσεις εγκατάστασης είναι μακριά από οικισμούς σε περιοχές με πολύ αραιή βλάστηση. Επιπρόσθετα ο τοπογραφικός χάρτης της google earth που είναι και αυτός διαθέσιμος και αυτός μέσω των open layers στο QGIS και μας παρέχει μια τρισδιάστατη εποπτεία του αναγλύφου στην ίδια κλίμακα με το SRTM ΨΥΜΕ που χρησιμοποιήσαμε, αποτέλεσε μια επαλήθευση σε σχέση με μια άλλη πηγή υψομετρικών πληροφοριών για το ανάγλυφο της περιοχής γύρω από τις θέσεις εγκατάστασης. Στις (66) θέσεις που προσδιορίστηκαν με βάση χωρικά κριτήρια από ελεύθερα γεωγραφικά δεδομένα θα πρέπει να γίνει επιτόπια επίσκεψη και εργασίες πεδίου προκειμένου να αξιολογηθεί η προσβασιμότητα, η γεωγραφία (καλύψεις γης, χρήσεις γης, οικιστική δραστηριότητα κ.α.), η διαθεσιμότητα δημόσιας ή ιδιωτικής γης στις θέσεις εγκατάστασης που επιτρέπει την αγορά ή ενοικίασή της για περίοδο συνήθως 20ετίας, οι γεωλογικές συνθήκες (εδάφη που επιτρέπουν την εγκατάσταση ανεμογεννητριών). Στο υποσύνολο των (66) θέσεων που θα επιλεγούν θα πρέπει να εγκατασταθούν μετρητικοί σταθμοί αιολικού δυναμικού και να αξιολογηθεί το δυναμικό για ένα έτος προκειμένου να καταστεί δυνατή η επιλογή των θέσεων στο οποίο αυτό μεγιστοποιείται.