Αξιολόγηση μιας καλλιέργειας του ψευδοσιτηρού χωρίς γλουτένη κουινόας (Chenopodium Quinoa) ως φυτό εξυγίανσης σε εδάφη με μεγάλη συγκέντρωση νιτρικών

Abstract

Σε εγκατεστημένο πειραματικό αγρό του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (Γ.Π.Α) στην περιοχή του Βοτανικού, με καλλιέργεια κουινόας (Chenopodium quinoa Willd), εφαρμόσθηκαν διαφορετικά είδη εδαφοκατεργασίας (Συμβατική:CT και Μειωμένη:ΜΤ) καθώς και επίπεδα αζωτούχου λίπανσης (15% Ν: 15 μονάδες Αζώτου/στρέμμα, 30% Ν: 30 μονάδες Αζώτου/στρέμμα, CON: μάρτυρας-χωρίς λίπανση), προκειμένου να αξιολογηθεί ο ρυθμός απορρόφησης των νιτρικών από τα φυτά. Η σπορά του πειραματικού πραγματοποιήθηκε την καλλιεργητική περίοδο 03-08/2013. Τα χαρακτηριστικά του εδάφους που μετρήθηκαν είναι το ολικό άζωτο, η οργανική ουσία, το πορώδες, η Mέση Σταθμισμένη Διάμετρο Συσσωματωμάτων (MWD) και τα νιτρικά (NO3-) για 25, 50, 75, 100, 125 και 150 Ημέρες Από την Σπορά (ΗΑΣ), ενώ οι μετρήσεις των φυτικών χαρακτηριστικών της κουινόας ήταν το ύψος (150ΗΑΣ), το ξηρό βάρος, ο Δείκτης Φυλλικής Επιφάνειας LAI, η απόδοση σε σπόρους και το περιεχόμενο Ν (%) της κουινόας για 25, 50, 75, 100, 125 και 150 ΗΑΣ. Η κουινόα έχει χαρακτηρισθεί ως μία από τις καλλιέργειες για την διασφάλιση της τροφής στον 21ο αιώνα καθώς πρόκειται για τρόφιμο υψηλής διατροφικής αξίας (super-food), ενώ παράλληλα από τους σπόρους του παράγεται αλεύρι χωρίς γλουτένη. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα τα 2 συστήματα κατεργασίας του εδάφους επιδρούν στην οργανική ουσία του εδάφους, στην Περιεκτικότητα Νιτρικού Αζώτου στο Έδαφος, 50 Ημέρες Από την Σπορά (50ΗΑΣ), στο ξηρό βάρος του υπέργειου τμήματος της κουινόας, στην απόδοση σε σπόρο της κουινόας και στην Περιεκτικότητα Ν% του υπέργειου μέρους της κουινόας 25 και 75 ΗΑΣ με το συμβατικό σύστημα κατεργασίας (CT) να δίνει κατά κύριο λόγο υψηλότερες τιμές από ότι το σύστημα ελάχιστης κατεργασίας (ΜΤ). Επιπρόσθετα τα διαφορετικά επίπεδα αζωτούχου λίπανσης επιδρούν στην Περιεκτικότητα νιτρικών στο Έδαφος, στο περιεχόμενο άζωτο της κουινόας και στο ξηρό βάρος της σε όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, με υψηλότερες τιμές να δίνει η λίπανση των 30 μονάδων Αζώτου / στρέμμα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν θετικές συσχετίσεις μεταξύ του ξηρού βάρους των στελεχών κουινόας, του δείκτη φυλλικής επιφάνειας και της περιεκτικότητας του εδάφους σε νιτρικά (ppm), 50 ή 75 ημέρες από σπορά (50 ή 75ΗΑΣ) και για τα δύο συστήματα καλλιέργειας καθώς επίσης και για όλα τα επίπεδα λίπανσης. Η αλληλεπίδραση, μεταξύ περιεχόμενου Αζώτου της κουινόας (%) (150ΗΑΣ), της περιεκτικότητας του εδάφους σε νιτρικά (25ΗΑΣ) και της περιεκτικότητας του εδάφους σε νιτρικά (150ΗΑΣ) παρουσιάζεται σε κάθε σύστημα εδαφοκατεργασίας και στα τρία επίπεδα λίπανσης. Ομοίως με την πολλαπλή συσχέτιση που πραγματοποιήθηκε αποδείχθηκε ότι το Ξηρό Βάρος συσχετίζεται στατιστικά σημαντικά με την Φυλλική Επιφάνεια καθώς επίσης και με την περιεκτικότητα του εδάφους σε νιτρικά (50 ή 75ΗΑΣ). Παρουσιάζεται θετική συσχέτιση σε μεγάλο βαθμό (R2 = 0,9946) του συνολικού ποσού των νιτρικών στο έδαφος (ppm*day) και του συνολικού περιεχόμενου Ν (%) στην κουινόα (Ν%* day) κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου (150ΗΑΣ). Επίσης ισχυρή συσχέτιση παρουσιάζεται ανάμεσα στον Ρυθμό μεταβολής των νιτρικών στο έδαφος και του Ρυθμού μεταβολής του περιεχόμενου Ν (%) της κουινόας κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου (150ΗΑΣ) και για τα 3 επίπεδα λίπανσης. Δηλαδή καταδεικνύεται ότι τα νιτρικά που απομακρύνονται από το έδαφος προσλαμβάνονται από την καλλιέργεια της κουινόας σε μεγάλο βαθμό. Συμπερασματικά η καλλιέργεια της κουινόας αναδεικνύεται ως δυνητικός φυτοεξυγιαντής των υποβαθμισμένων εδαφικών οικοσυστημάτων από τη νιτρορύπανση (υπολείμματα λιπασμάτων) καθώς διαθέτει βαθύ ριζικό σύστημα, που απορροφά τα νιτρικά πριν φτάσουν στα υπόγεια ύδατα.