Διερεύνηση των αιτιών της αυξημένης επισκεψιμότητας των ασθενών προς το Τμήμα Επιγόντων Περιστατικών

Abstract

Εισαγωγή : Τα τελευταία χρόνια, υπό την πίεση των κοινωνικών και οικονομικών συγκυριών διεθνώς, η πολιτική υγείας έχει στρέψει την προσοχή της στην μείωση των δαπανών και στην συγκράτηση του υγειονομικού κόστους. Η αποσυμφόρηση του νοσοκομειακού τομέα και ο προσανατολισμός σε εξωνοσοκομειακές δομές με την ενίσχυση και ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας αποτελεί στόχο των περισσότερων κρατών. Ωστόσο, η αυξημένη χρήση του τμήματος των επειγόντων περιστατικών, που αποτελεί την ανοιχτή και εύκολη πρόσβαση στο νοσοκομείο, υποδηλώνει την ύπαρξη αδυναμιών στις υπόλοιπες υγειονομικές βαθμίδες. Σκοπός: Σκοπός της μεταπτυχιακής διατριβής είναι να αναδειχθούν οι αιτίες που οδηγούν τους ασθενείς στην αδικαιολόγητη χρήση του τμήματος επειγόντων για προβλήματα υγείας που θα μπορούσαν να επιλυθούν εξωνοσοκομειακά. Μέσω αυτής της προσέγγισης πιθανόν να διευκρινιστούν και οι αδυναμίες ή οι ανεπάρκειες και ελλείψεις της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας καθώς και του υγειονομικού συστήματος γενικότερα ως προς την οργανωτική και λειτουργική του δομή. Μεθοδολογία: Η μελέτη έλαβε χώρα σε τμήμα επειγόντων περιστατικών (ΤΕΠ) δημόσιου πανεπιστημιακού νοσοκομείου σε διάστημα τριών μηνών (Μάρτιος ως Μάιος 2013) και κατά τις ώρες 8.00π.μ-8.00μ.μ σε δείγμα 1011 ασθενών , κατόπιν εξασφάλισης άδειας από το επιστημονικό συμβούλιο του εν λόγω νοσοκομείου . Οι προσερχόμενοι ασθενείς αξιολογήθηκαν από τους επαγγελματίες υγείας της ομάδας Διαλογής, ως προς την αναγκαιότητα χρήσης της συγκεκριμένης δομής, με βάση τα κριτήρια του πρωτοκόλλου χρήσης των ΤΕΠ (Hospital Urgencies Appropriateness Protocol-HUAP). Στη συνέχεια, από τους ασθενείς που κρίθηκε ότι έκαναν ακατάλληλη χρήση του τμήματος επειγόντων περιστατικών, λήφθηκαν προσωπικές συνεντεύξεις από την ερευνήτρια με βάση δομημένο ερωτηματολόγιο (Β΄ μέρος του HUAP) προκειμένου να διερευνηθούν οι αιτίες που τους οδήγησαν στο ΤΕΠ. Για την επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSS 17.0 και πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις περιγραφικής στατιστικής και συσχετίσεων (δοκιμασία Χ2). Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε σε p<0,05. Αποτελέσματα: Σε δείγμα 1.011 ατόμων, τα 365 κρίθηκε ότι προσήλθαν αδικαιολογήτως στο τμήμα των επειγόντων περιστατικών εκ των οποίων 68 ασθενείς (19%) είχαν παραπομπή από εξωνοσοκομειακό γιατρό έναντι 297 ασθενών (81%) που προσήλθαν με δική τους πρωτοβουλία. Οι κυριότερες αιτίες που οδήγησαν σε αυτό ήταν η ευκολία πρόσβασης στο ΤΕΠ (34%) , η έλλειψη εμπιστοσύνης στον γιατρό της πρωτοβάθμιας φροντίδας (27,9%) και γενικότερα η μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην νοσοκομειακή φροντίδα (21,1%), η απουσία ενημέρωσης για εξωνοσοκομειακές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης (27,4%) καθώς και η μεγάλη αναμονή στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων (14,8%). Tέλος , βρέθηκε ότι το εκπαιδευτικό επίπεδο, συνδέεται αντιστρόφως ανάλογα με το βαθμό εμπιστοσύνης στους γιατρούς των πρωτοβάθμιων δομών (π.χ. κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού 50%, p = 0,001).

Συμπεράσματα: Σύμφωνα με τα αποτελέσματα οι αιτίες που ωθούν τους ασθενείς να κάνουν ακατάλληλη χρήση του ΤΕΠ αφορούν οργανωτικές και λειτουργικές αδυναμίες της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου εξωνοσοκομειακού δικτύου, εξοπλισμένου υλικοτεχνικά και στελεχωμένου με το κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό, καθώς και η λειτουργική διασύνδεση μεταξύ των υγειονομικών βαθμίδων, πιθανόν να μετατοπίσουν το κέντρο βάρους από τον νοσοκομειακό χώρο προς την ΠΦΥ, κατευθύνοντας ανάλογα και τους ασθενείς στην αναζήτηση της κατάλληλης υγειονομικής δομής ανάλογα με το πρόβλημα υγείας τους.