Εκτίμηση της επαγγελματικής εξουθένωσης του νοσηλευτικού προσωπικού σε δομές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Φροντίδας Υγείας

Abstract

Η επαγγελματική εξουθένωση αποτελεί ένα σύνδρομο σωματικής και ψυχικής εξάντλησης που είναι ιδιαίτερα εμφανές στο νοσηλευτικό προσωπικό λόγω της στρεσσογόνου φύσης του νοσηλευτικού επαγγέλματος. Ο κύριος σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση του επιπέδου της επαγγελματικής εξουθένωσης του νοσηλευτικού προσωπικού που εργάζεται στις δομές πρωτοβάθμιας (κέντρα υγείας) και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας. Τον πληθυσμό μελέτης αποτέλεσαν 154 νοσηλευτές και βοηθοί νοσηλευτών, από 14 κέντρα υγείας της Βόρειας Ελλάδας και 264 νοσηλευτές και βοηθοί νοσηλευτών από τρία γενικά νοσοκομεία. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για τη συλλογή των δεδομένων ήταν ένα ανώνυμο και αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολόγιο που περιελάμβανε τόσο το ερωτηματολόγιο MBI της Maslach όσο και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά και τις συνθήκες εργασίας του πληθυσμού μελέτης. Για τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 11.0 και εφαρμόστηκαν παραμετρικές στατιστικές δοκιμασίες μετά από έλεγχο κανονικότητας του πληθυσμού και συγκεκριμένα οι δοκιμασίες t-test και ο έλεγχος ανάλυσης διασποράς (ANOVA). Για το βαθμό συσχέτισης δύο ποσοτικών μεταβλητών, έγινε χρήση του συντελεστή συσχέτισης του Spearman (r) και για την εύρεση συσχετισμού μεταξύ ανεξάρτητων παραγόντων χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση της γραμμικής παλινδρόμησης (linear regression analysis). Διαπιστώθηκε ότι η επαγγελματική εξουθένωση του νοσηλευτικού προσωπικού στα κέντρα υγείας κυμάνθηκε σε μέτρια επίπεδα. Συγκεκριμένα, το 52,6% των ερωτηθέντων είχε χαμηλή συναισθηματική εξάντληση, το 47,4% είχε χαμηλή αποπροσωποποίηση και το 36,4% είχε υψηλά προσωπικά επιτεύγματα. Ακόμη, η συναισθηματική εξάντληση βρέθηκε να σχετίζεται στατιστικά σημαντικά με το επίπεδο σπουδών (p=0,029) και το φύλο των νοσηλευτών (p=0,047), η αποπροσωποποίηση με το κυκλικό ωράριο (p=0,054) και την ηλικία των νοσηλευτών (p=0,054) και τα προσωπικά επιτεύγματα με το φύλο (0,049), την οικογενειακή κατάσταση (0,052) και το ωράριο εργασίας των νοσηλευτών (0,048). Επιπρόσθετα, βρέθηκε ότι οι νοσηλευτές που εργάζονται στα νοσοκομεία εμφανίζουν μεγαλύτερη συναισθηματική εξάντληση από τους νοσηλευτές που εργάζονται στα κέντρα υγείας (p<0,001). Τέλος, σε γενικές γραμμές, από τα ευρήματα προκύπτει ότι οι διάφοροι παράγοντες όπως το ωράριο εργασίας, το φύλο, η οικογενειακή κατάσταση, η ηλικία και το επίπεδο σπουδών των νοσηλευτών σχετίζονται με την ανάπτυξη του συνδρόμου στους νοσηλευτές που εργάζονται στα κέντρα υγείας.