Ρητορική και ύφος στον Πλατωνικό Φαῖδρο

Abstract

Ο Φαίδρος είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του Πλάτωνα και δομείται γύρω από έναν διάλογο ανάμεσα στον Σωκράτη και στον Φαίδρο. Στο έργο αυτό ο Πλάτωνας αναλύει το θέμα του έρωτα και της ρητορικής, εξετάζοντας τη σχέση τους και την επίδρασή τους στην ανθρώπινη ψυχή. Ο Πλάτωνας στο έργο αυτό χρησιμοποιεί απλό και κατανοητό ύφος, στο οποίο συνδυάζει τον σχεδόν ποιητικό λόγο με τη πεζή γλώσσα και την ανάλυση δυσνόητων φιλοσοφικών απόψεων. Σε αυτό το έργο βλέπουμε την προσπάθεια που καταβάλλει ο Πλάτωνας να επικοινωνήσει τις ιδέες του σε ένα ευρύτερο κοινό, το οποίο δεν είναι εξοικειωμένο με τη φιλοσοφία. Επιπλέον, χρησιμοποιεί τη διαλεκτική για να αναδείξει τις αντιθέσεις και τις αντιλήψεις τις εποχής του αλλά και ως ένα εργαλείο αναζήτησης της αλήθειας. Παράλληλα, δημιουργεί και ένα κλίμα μυστηρίου μέσα από τη χρήση μεταφορών, εικόνων, συμβολισμών, μέσα από τις αναφορές στους θεούς και στους μύθους. Οι μύθοι χρησιμοποιούνται για να εξηγήσουν και να διασαφηνίσουν τις ιδέες που παρουσιάζονται στο έργο, τη φύση του έρωτα και της ρητορικής. Τέλος, ο Πλάτωνας στον Φαίδρο αναφέρεται στη ρητορική ως μία τέχνη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να πείσει και να επηρεάσει τους ακροατές. Ωστόσο, δια στόματος Σωκράτη εκφράζει την ανησυχία του για την κατάχρησή της και την επίδραση στην αλήθεια. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Πλάτωνα η ρητορική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να πείσει τους ακροατές για κάτι που δεν είναι αληθές, και αυτό μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την ηθικοπνευματική διάπλαση της κοινωνίας. Η φιλοσοφία είναι η μόνη αξιόπιστη μέθοδος για να ανακαλύψουμε την αλήθεια.