Ανάπτυξη και σύγκριση μεθόδων αξιολόγησης του ενεργειακού σχεδιασμού της Κύπρου στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης

Abstract

Ο αειφόρος ενεργειακός σχεδιασμός έχει ιδιαίτερη σημασία στην εποχή μας. Το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής και οι άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, καθώς και η οικονομική και κοινωνική διάσταση που συνδέονται με την διαθεσιμότητα, παραγωγή αλλά και χρήση της ενέργειας, επιτάσσουν κάθε οργανισμός ή κράτος να διαθέτει ένα αποτελεσματικό στρατηγικό σχέδιο για την αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων. Σε αυτό το πλαίσιο, η παρούσα διατριβή εξετάζει δύο εναλλακτικές μεθόδους αξιολόγησης της αειφορίας του ενεργειακού σχεδιασμού, που έχουν σχεδιαστεί και αξιοποιεί τα αποτελέσματα της εφαρμογής τους για την περίπτωση της Κύπρου, για να δώσει απαντήσεις σε ερευνητικά ερωτήματα που έχουν τεθεί και να διατυπώσει συμπεράσματα και εισηγήσεις. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στους βασικούς όρους και ορισμούς που σχετίζονται με την ενέργεια και τους ενεργειακούς πόρους και αναλύεται το υπόβαθρο, το αντικείμενο, η αναγκαιότητα και ο σκοπός της έρευνας. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται μια συστηματική ανασκόπηση και ανάλυση της βιβλιογραφίας που αφορά την αξιολόγηση της αειφορίας του ενεργειακού σχεδιασμού και τις προσεγγίσεις, τις μεθόδους, τα κριτήρια και τους δείκτες που χρησιμοποιούνται σε δημοσιευμένα άρθρα που εντοπίζονται σχετικά με το θέμα. Το τρίτο κεφάλαιο περιέχει μία συνοπτική παρουσίαση των σύγχρονων επιταγών και τάσεων για στρατηγικό ενεργειακό σχεδιασμό και σχετικές πολιτικές διεθνώς και ανάλυση της κατάστασης και των δεδομένων σχετικά με την ενέργεια και την ενεργειακή πολιτική για την Κύπρο. Κατόπιν στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η ύλη και η μέθοδος για την παρούσα έρευνα. Διατυπώνονται τα επιμέρους ερευνητικά ερωτήματα και οι ερευνητικές υποθέσεις. Επεξηγούνται οι δύο εναλλακτικές μέθοδοι αξιολόγησης της αειφορίας που έχουν σχεδιαστεί και θα εφαρμοστούν, καθώς και ο τρόπος εφαρμογής τους. Η μία μέθοδος χρησιμοποιεί την προσέγγιση της πολυκριτηριακής μεθόδου Ιεραρχικής Ανάλυσης Αποφάσεων για την ιεραρχική δόμηση του προβλήματος αξιολόγησης, συνδυάζει τις μεθόδους ανάλυσης PESTEL (Political, Economic, Social, Technical, Environmental, Legal) και SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) για τον εντοπισμό δεικτών αειφορίας και τους ποσοτικοποιεί με βάση μία διαδικασία που επίσης βασίζεται στη μέθοδο Ιεραρχικής Ανάλυσης Αποφάσεων, χρησιμοποιώντας συγκριτικές αξιολογήσεις ειδικών. Η άλλη μέθοδος προτείνει μία προσέγγιση, που βασίζεται στη διαδικασία ετοιμασίας μίας μελέτης Αξιολόγησης Κύκλου Ζωής για τον καθορισμό δεικτών αειφορίας, οι οποίοι λαμβάνουν μέγεθος βάση εκτιμήσεων από ειδικούς. Η δοκιμή των μεθόδων προτείνεται να γίνει με την εφαρμογή τους για εναλλακτικά σενάρια ενεργειακού σχεδιασμού, ενώ προτείνεται και η σύγκριση τους βάση πολλαπλών κριτηρίων. Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται εκτενώς τα αποτελέσματα της εφαρμογής των δύο μεθόδων. Αναλύονται τα τρία εναλλακτικά σενάρια ενεργειακού σχεδιασμού και εκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων για την Κύπρο για τα οποία γίνεται εφαρμογή, οι δείκτες αειφορίας που προέκυψαν βάση της ανάλυσης για την κάθε μέθοδο και τα μεγέθη των δεικτών, όπως υπολογίστηκαν, βάση των δεδομένων που συλλέχθηκαν με ερωτηματολόγια για την κάθε μία και το κάθε σενάριο. Επίσης παρατίθενται τα αποτελέσματα σύγκρισης που αναδεικνύουν την μέθοδο συνδυασμού PESTEL-SWOT με την Ιεραρχική Ανάλυση Αποφάσεων ως την καταλληλότερη. Τέλος, το έκτο κεφάλαιο περιέχει μία εκτενή συζήτηση των ευρημάτων, συμπεράσματα και εισηγήσεις. Ένα προγραμματισμένο σενάριο λήψης μέτρων για περιορισμό της κλιματικής αλλαγής, αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας φαίνεται να είναι το πλέον αειφόρο για την Κύπρο.