| dc.contributor.advisor | Ευθυμιάδης, Στέφανος | |
| dc.contributor.author | Λιασή, Κατερίνα | |
| dc.contributor.other | Liasi, Katerina | |
| dc.coverage.spatial | Κύπρος | el_GR |
| dc.date.accessioned | 2023-03-07T08:04:58Z | |
| dc.date.available | 2023-03-07T08:04:58Z | |
| dc.date.copyright | 2023-03-07 | |
| dc.date.issued | 2022-11 | |
| dc.identifier.isbn | 978-9963-695-82-9 | |
| dc.identifier.other | ΔΚ-ΕΛΠ/2022/00007 | el_GR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11128/5508 | |
| dc.description | Περιέχει βιβλιογραφικές παραπομπές. | el_GR |
| dc.description.abstract | Η παρουσία του Βυζαντίου στη νεοελληνική λογοτεχνία και ιδιαίτερα στην πεζογραφία της μεταπολεμικής και σύγχρονης εποχής αποτελεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και πολυσύνθετο ερώτημα. Οι τρόποι με τους οποίους προσεγγίζεται στο ελληνικό μυθιστόρημα και στη μυθιστορηματική βιογραφία το ιστορικό, ιδεολογικό, κοινωνικό-πολιτικό υλικό της βυζαντινής περιόδου αποτελεί κεντρικό ζήτημα της διδακτορικής διατριβής το οποίο εξετάζεται με κύριο μεθοδολογικό εργαλείο τη θεωρία της πρόσληψης. Μέσα από τη θεματική και μορφολογική επεξεργασία έργων τα οποία έχουν εκδοθεί την περίοδο από το δεύτερο μισό του 20ου μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα αναδεικνύονται οι διαφορετικές διαστάσεις που προσλαμβάνει η βυζαντινή θεματική στις διάφορες μορφές της σύγχρονης λογοτεχνικής αφήγησης. Η φιλολογική ανάλυση των έργων και η εξέτασή τους ως προς τους διαφορετικούς τρόπους πρόσληψης της βυζαντινής ιστορίας, των βυζαντινών κειμένων και του βυζαντινού πολιτισμού γενικότερα καταδεικνύει κατά πρώτο λόγο τη σύμπλευση της βυζαντινόθεμης πεζογραφίας με τις παραδοσιακές μορφές ιστορικής αφήγησης, καθώς επίσης τη δυνατότητα αξιοποίησής του από το ανανεωμένο ιστορικό μυθιστόρημα. Κατά δεύτερο λόγο, προσδίδει νέα νοήματα και προβάλλει νέες πτυχές του Βυζαντίου και του πολιτισμού του, αναδεικνύοντας το συνεχές και αυξανόμενο ενδιαφέρον των πεζογράφων του αιώνα μας για το βυζαντινό παρελθόν.
Η διερεύνηση μιας πλειάδας μυθιστορημάτων, τα οποία αντλούν από το Βυζάντιο, γίνεται στη βάση μιας γραμμικής πορείας ανάλυσης η οποία εντάσσεται μέσα στα ιστορικά και λογοτεχνικά συμφραζόμενα της εποχής. Τα έργα εξετάζονται αναφορικά με τις θεματικές και μορφολογικές τους παραμέτρους οι οποίες αναδεικνύουν τις διαφορετικές προσεγγίσεις των συγγραφέων. Το αυξημένο ενδιαφέρον για το Βυζάντιο αποτυπώνεται κυρίως σε συμβατικές μορφές μυθιστορημάτων όπως οι μυθιστορηματικές βιογραφίες και το ιστορικό μυθιστόρημα. Έχουν εντοπιστεί ωστόσο αρκετά έργα τα οποία περιλαμβάνουν στην ποιητική τους στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις ανανεωμένες εκδοχές των προαναφερθέντων ειδών και άλλα τα οποία χρησιμοποιούν στοιχεία
μεταμοντερνισμού, τεχνικές μεταμυθοπλασίας και ενσωματώνουν μεταϊστορικούς προβληματισμούς. Παράλληλα επισημαίνεται το λιγοστό αλλά υπαρκτό ενδιαφέρον για μυθοπλαστικές επεξεργασίες βυζαντινής θεματικής από τη σκοπιά της αστυνομικής λογοτεχνίας και της λογοτεχνίας του φανταστικού.
Η λεπτομερής ανάλυση και επεξεργασία των βυζαντινόθεμων έργων τεσσάρων συγγραφέων, οι οποίοι εκδίδουν έργα τα οποία ανήκουν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και σε διαφορετικά μυθιστορηματικά είδη, στοχεύει σε μια πληρέστερη διερεύνηση της πρόσληψης του Βυζαντίου από τους Έλληνες συγγραφείς. Η ανάλυση εντάσσεται μέσα στα πλαίσια των νέων προσεγγίσεων αναφορικά με την πρόσληψη του βυζαντινού πολιτισμού προσμετρώντας τους παράγοντες οι οποίοι καθόρισαν τους τρόπους και τις διαδικασίες της πρόσληψης για κάθε έργο χωριστά όπως τα ιστορικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα, οι ιδιαίτερες πολιτικοκοινωνικές εμπειρίες των συγγραφέων και η προσωπική τους λογοτεχνική πορεία. Τα γεγονότα της βυζαντινής περιόδου, η αναπαράσταση των ιστορικών προσώπων, η ανάπλαση του περιβάλλοντος, η προσέγγιση της βυζαντινής ιστοριογραφίας και λογοτεχνίας, η χρήση των πηγών γενικότερα, γραπτών και υλικών, ερευνάται υπό το πρίσμα των διαφορετικών τρόπων πρόσληψής τους. Αρκετά έργα αναπαράγουν τα γεγονότα μέσα από μιμητικές προσλήψεις των πηγών. Άλλα αναπλάθουν τους ιστορικούς χαρακτήρες δημιουργώντας πρότυπα και επιλέγουν την αφήγηση ιστορικών γεγονότων με τρόπο διδακτικό, χρησιμοποιώντας τα ως παραδείγματα και προβάλλοντάς τα σε σύγχρονες καταστάσεις. Μερικά χρησιμοποιούν τα μυθοπλαστικά μέσα για να προβάλουν ανατρεπτικές θεάσεις του Βυζαντίου και να φέρουν στο φως άγνωστες και περιθωριοποιημένες όψεις του. Στα έργα που ιδιαίτερα αναλύονται συμπεριλαμβάνονται τα Σέργιος και Βάκχος του Μ. Καραγάτση, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Θεοφανώ: η εστεμμένη φόνισσα, Βασίλειος Βουλγαροκτόνος, Ηράκλειος, Κωνσταντίνος ο Μέγας, Ρωμανός ο Δ' Διογένης, Αγνή η Φράγκα: οι τελευταίοι Κομνηνοί, Η Δ΄ Σταυροφορία: Αγνή η Φράγκα, Ερρίκος του Αινώ: τα πρώτα χρόνια της φραγκοκρατίας, Ροζέ ντε Φλορ: Καταλάνοι, Αραγωνέζοι, και Αλμογάβαροι στη δούλεψη των Παλαιολόγων, Μπερανζέ ντε Ροκαφόρ: Καταλάνοι, Αραγωνέζοι, και Αλμογάβαροι ενάντια στους Παλαιολόγους, Βάλτερ ντε Μπριέν: το τέλος του φράγκικου δουκάτου της Αθήνας του Κώστα Δ. Κυριαζή, Ένας σκούφος από πορφύρα της Μάρως Δούκα, Το εβένινο λαούτο, Ο Χάλκινος Οφθαλμός, Μέδουσα από σμάλτο του Παναγιώτη Αγαπητού.
Η διδακτορική διατριβή ολοκληρώνεται με την παράθεση γενικότερων συμπερασμάτων για την εξέλιξη της αντιμετώπισης του Βυζαντίου και του πολιτισμού του στα μεταπολεμικά και πρόσφατα χρόνια και με αναφορά στις παραμέτρους διατήρησης και ανανέωσης του ενδιαφέροντος αυτού στους παρόντες καιρούς. | el_GR |
| dc.format.extent | xiv, 336 σ. ; 30 εκ. | el_GR |
| dc.language | gr | el_GR |
| dc.language.iso | gr | el_GR |
| dc.publisher | Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου | el_GR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/closedAccess | el_GR |
| dc.subject | Νεοελληνική λογοτεχνία -- Βυζάντιο | el_GR |
| dc.subject | Greek literature -- Byzantium | el_GR |
| dc.title | Η πρόσληψη του Βυζαντίου στο ελληνικό μυθιστόρημα και τη μυθιστορηματική βιογραφία από το δεύτερο μισό του 20ού μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα | el_GR |
| dc.type | Διδακτορική Διατριβή | el_GR |
| dc.contributor.committeemember | Τζιόβας, Δημήτρης | |
| dc.contributor.committeemember | Λουκάκη, Μαρίνα | |
| dc.contributor.committeemember | Πετρίδης, Αντώνης | |
| dc.contributor.committeemember | Μαρκομιχελάκη, Αναστασία | |
| dc.description.translatedabstract | The presence of Byzantium in modern Greek literature and especially in the prose of the post-war and modern eras is an extremely interesting but complex question. This doctoral thesis examines the ways in which the historical, ideological, socio-political material of the Byzantine period is approached in both the Greek novel and in the fictional biography. The theory of reception serves as its main methodological tool. Through the thematic and morphological processing of works published in the period from the second half of the twentieth to the first decades of the twenty-first century, the different dimensions that Byzantium and its culture take as a theme in the various forms of modern literary narrative are highlighted.
The philological analysis of the works through the spectrum of their reception of Byzantine history, texts, and culture in general demonstrates that this category of Modern Greek prose assumes traditional forms of historical narration, before it is approached in a totally renewed perspective in historical novels dating from the recent decades. On the other hand, the same category of texts assigns new meanings to and highlights new aspects of Byzantium and its culture, thereby reflecting the continuous and growing interest of prose writers in the Byzantine past and its legacy.
The discussion of a multitude of novels, which draw from Byzantium, is undertaken on the basis of a linear course of analysis that takes into consideration the historical and literary contexts of each work’s time of publication. The works are examined according to their thematic and morphological parameters which showcase each author’s distinctive approach and his/her view of Byzantium and its legacy. The increased interest in Byzantium is mainly reflected in conventional kinds of novel such as fictional biographies and historical novels. However, several works have been singled out for including in their poetics elements that, on the one hand, are typical of a renewed kind of prose-writing and, on the other hand, some which explore elements of postmodernism, techniques of metafiction, and share metahistorical concerns. At the same time, attention is paid to the poor but still evidenced interest in fictional elaboration of Byzantine themes from the point of view of detective literature and the literature of the imaginary.
The detailed analysis and treatment of the Byzantine-themed works of especially four writers who published works belonging to different time periods and different novel genres aspires to a closer and more complete investigation of the reception of Byzantium in recent Greek prose. The analysis delves into the new approaches regarding the reception of Byzantine culture by measuring the factors that determined the ways and processes of reception for each work separately. As such, the historical and cultural contexts, the socio-political experiences of the authors, and their personal literary course can be mentioned. The historical events of the Byzantine period, the representation of historical figures, the reconstruction of the environment, the approach to Byzantine historiography and literature, the use of sources in general, whether written or being parts of material culture, are researched in the light of the different modes of their reception. Several works reproduce the events through an imitative kind of copying of the sources. Others recreate historical characters by assigning to them role models and by telling historical events in a didactic fashion, i.e. taking them as paradigmatic examples and projecting them into contemporary situations, political or otherwise. Some use fictional media to project subversive views of Byzantium and bring into light unknown and marginalized aspects of it. Among the works that are particularly analyzed in the thesis are Sergiοs and Bacchοs by M. Karagatsis, Constantine Palaiologos, Theophano: the Crowned Assassin, Basil the Bulgar- Slayer, Heraclius, Constantine the Great, Romanos IV Diogenes, Agnes of France: the Last Komnenians, IV Crusade: Agnes of France, Henry of Ainault: the Early Years of the Frankish Rule, Roger de Flores: Catalans, Aragonese, and Almogavars at the Hands of the Palaeologoi, Berenger de Rocafort: Catalans, Aragonese, and Almogavars against the Palaeologoi, Walter de Brienne: the End of the Frankish Duchy of Athens by Kostas D. Kyriazis, A cap of purple by Maro Doukas, The Ebony Lute, The Copper Eye, Enamel Medusa by Panagiotis Agapitos.
The doctoral thesis is concluded with providing general remarks regarding the evolution of the reception of Byzantium and its culture in the post-war period and the recent years while making reference to the parameters of maintaining and renewing this interest in the present times. | el_GR |
| dc.format.type | pdf | el_GR |
