Αναζητώντας τον Homo Ludens. Μια συμμετοχική performance με θέμα της ζωής ως παιχνίδι

Abstract

Η παρούσα διερεύνηση αντιμετωπίζει το θεωρητικό υπόβαθρο και τις πρακτικές προϋποθέσεις σύζευξης παιχνιδιού και επιτέλεσης σε μια οργανωμένη δράση ευρείας κλίμακας εντός της πόλης. Αρχικά εξετάζει τη σχέση του παιχνιδιού με τον πολιτισμό, την τελετουργία, την θεατρική πράξη και την παραστατική τέχνη γενικότερα, καθώς και τη σχέση του Homo Ludens (του ανθρώπου που παίζει) με τον σύγχρονο θεατή, τον συν-τελεστή και παίζοντα καλλιτέχνη. Στη συνέχεια μελετά την επίδραση κομβικών εξελίξεων στη δραματουργία (όπως η επιτελεστική και η χωρική στροφή) σε σύγχρονες επιτελεστικές συμμετοχικές και εμβυθιστικές δράσεις. Παράλληλα αναζητά συσχετισμούς μεταξύ της κοινωνικής διάστασης των ρόλων που υιοθετούν οι άνθρωποι στην καθημερινότητά τους και των ρόλων που καλούνται να επιτελέσουν σε μια δραματοποιημένη κατάσταση, καθώς και συσχετισμούς μεταξύ του ρόλου και της λειτουργίας της πόλης ως ένα διαρκές θεατρικό σκηνικό και ως ένα πεδίο όπου η αστική δραματουργία και το παιχνίδι δύναται να συναντηθούν. Τα τεκμήρια και παραδείγματα που προσκομίζονται από την διεθνή εμπειρία δείχνουν τόσο την τάση στη σύγχρονη καλλιτεχνική σκηνή, όσο και μια εμπράγματη απόδειξη μετατόπισης στην επιτελεστική πράξη. Πλέον ο παίζων-θεατής και ο παίζων-καλλιτέχνης σε ένα σκηνικό τοπίο-terrain της πόλης μπορεί να θεωρηθεί ότι συνθέτουν ένα συμπαγές σύστημα παραγωγής διαρκώς μεταβαλλόμενων νοημάτων. Ένα σύστημα το οποίο διευρύνεται περαιτέρω με τις παρεχόμενες ψηφιακές δυνατότητες. Η σύνθεση αυτών των δυνατοτήτων αποτελεί μια πραγματική πρόκληση και αντικείμενο του πρακτικού σκέλους της παρούσας διερεύνησης. Ορίζοντας τους στόχους καθώς και τις καλλιτεχνικές, συμμετοχικές και οργανωτικές παραμέτρους που θα πρέπει να πληρούνται ώστε να υλοποιηθεί μια τέτοια δράση ευρείας κλίμακας, μελετάται το υποθετικό σενάριο οργάνωσης μιας πιλοτικής συμμετοχικής επιτέλεσης εμπνευσμένης από την Οδύσσεια. Μέσα από την συγκεκριμένη εξέταση αναδεικνύονται επί μέρους στόχοι και ευκαιρίες για την συμμετοχή καλλιτεχνών, κατοίκων μιας περιοχής και επισκεπτών και ταυτόχρονα της αξιοποίησης της νέας τεχνολογίας. Αναδεικνύονται όμως παράλληλα προκλήσεις και κίνδυνοι που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν σε όλα τα επίπεδα (οργανωτικά, δραματουργικά κ.α.) ώστε να καταστεί μια τέτοια δράση πραγματοποιήσιμη και επιτυχής. Η συγκεκριμένη μελέτη φιλοδοξεί να αποτελέσει τη βάση για μια περαιτέρω πρακτική διερεύνηση για την δημιουργία ενός ειδολογικό μοντέλου αναπαραγωγής αντίστοιχων δράσεων σε διάφορες πόλεις του κόσμου.