Παρουσία και πηγή προέλευσης των νιτρικών σε υπόγειους υδροφορείς της Κύπρου

Abstract

Τα νιτρικά ιόντα (ΝΟ3-) αποτελούν ένα από τους πιο συχνούς και σημαντικούς ρύπους των υπόγειων και επιφανειακών νερών και τα οποία είναι επιβλαβή τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και για το περιβάλλον. Οι υψηλές συγκεντρώσεις ΝΟ3- οφείλονται κυρίως σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως η υπερβολική χρήση οργανικών (κοπριά) και συνθετικών λιπασμάτων, και της ανεξέλεγκτης διάθεσης οικιακών και βιομηχανικών λυμάτων. Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι ο προσδιορισμός της πηγής προέλευσης των NO3- στο υπόγειο υδατικό σύστημα της κοίτης του ποταμού Τρέμιθου και του υπόγειου υδατικού συστήματος της περιοχής Κίτι – Περβόλια, τα οποία βρίσκονται σε υδραυλική επικοινωνία μεταξύ τους. Μέρος του υπόγειου υδατικού συστήματος της κοίτης του ποταμού Τρέμινθου αλλά και ολόκληρο το υπόγειο υδατικό σύστημα της περιοχής Κίτι – Περβόλια έχει χαρακτηριστεί ως ζώνη ευπρόσβλητη από νιτρορύπανση από το 2004 (περιοχή Κίτι – Περβόλια). Η έρευνα στοχεύει στον εντοπισμό των πηγών προέλευσης των ΝΟ3- στο υπόγειο νερό καθώς επίσης της ικανότητας απονιτροποίησης στην ακόρεστη ζώνη του υδροφόρου.. Για το σκοπό αυτό, έγινε δειγματοληψία υπογείου νερό από 10 γεωτρήσεις που βρίσκονται σε όλη την έκταση της περιοχής μελέτης. Τα δείγματα αναλύθηκαν για προσδιορισμό των κυρίων ιόντων καθώς επίσης των σταθερών ισοτόπων των νιτρικών (δ15N και δ18O των NO3-). H συγκέντρωση των NO3-, σε όλα τα δείγματα και στα δύο συστήματα κυμαινόταν από 11-289 mg/l, συγκεντρώσεις που υπερβαίνουν τις τιμές του φυσικού υποβάθρου (3-5 mg/l). Από τα αποτελέσματα του δ15N και του οξυγόνου δ18O των NO3-, καθώς επίσης και από τις ιοντικές αναλύσεις και την αξιολόγηση των υδρογεωλογικών συνθηκών της περιοχής και των κύριων χρήσεων γης προκύπτει ότι, οι κύριες πηγές NO3- στο υπόγειο νερό είναι τα αμμωνιακά λιπάσματα (NH4+) και τα λύματα, ενώ δευτερεύοντα συνεισφέρει το εδαφικό άζωτο (Ν).