Μάλτα και Κύπρος: Νησιά της Μεσογείου ενώπιον γεωπολιτικών και πολιτισμικών προκλήσεων. Αποτύπωση ζητημάτων ταυτότητας στην πολιτιστική παραγωγή μετά την ανεξαρτησίας τους

Abstract

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η διερεύνηση ζητημάτων ταυτότητας στην πολιτιστική παραγωγή δυο νησιωτικών κρατών, της Κύπρου και της Μάλτας, μετά την ανεξαρτησία τους. Η έρευνα στηρίζεται κατά κύριο λόγο σε βιβλιογραφική μελέτη και τοποθετείται στο ευρύτερο ερευνητικό πεδίο που αφορά σε ζητήματα εθνικής ταυτότητας μέσα από το πρίσμα σύγχρονων μετα-αποικιοκρατικών θεωριών και θεωριών ταυτότητας. Για τη διερεύνηση των τρόπων με τους οποίους η πολιτιστική παραγωγή δύο μετα-αποικιοκρατικών χωρών επαναδιαπραγματεύεται εθνικά, πολιτικά και ιδεολογικά αφηγήματα, μελετήθηκε το έργο τεσσάρων εικαστικών: των Αδαμάντιου Διαμαντή και Χριστόφορου Σάββα για την περίπτωση της Κύπρου, και των Emvin Cremona και Antoine Camilleri για την περίπτωση της Μάλτας. Το έργο των Ελληνοκύπριων καλλιτεχνών κινείται στον ιδεολογικό άξονα του διπόλου «ελληνοκεντρισμός – κυπροκεντρισμός», αντιπροσωπεύοντας την ανάγκη του κυπριακού λαού για αυτοπροσδιορισμό, μέσα από μια αδιάκοπη αναζήτηση μιας συλλογικής ταυτότητας. Αντίστοιχα, το έργο των Μαλτέζων καλλιτεχνών επηρεάστηκε από την Καθολική Εκκλησία και τις πολιτικές τάσεις που επικρατούσαν στο νησί. Και στην περίπτωση των καλλιτεχνών αυτών ενυπάρχει ένα ιδεολογικό δίπολο, αυτό του «ιταλοκεντρισμού – αγγλοκεντρισμού», το οποίο είχε ως αποτέλεσμα κάτι το «ενδιάμεσο» - betwixt and between – ένα υβρίδιο, δηλαδή, που δημιουργήθηκε από τις δύο ανταγωνιστικές αφηγήσεις ταυτότητας. Η εξέταση των έργων των δημιουργών αυτών μέσα από το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής που δημιουργήθηκαν επιτρέπει τον εντοπισμό συνδέσεων ανάμεσα στην πολιτιστική παραγωγή και τις ιδεολογικές τάσεις και ταυτίσεις που επικρατούσαν στις δυο χώρες από την ανεξαρτησία τους και έπειτα.