Μουσεία και προσβασιμότητα. Πολιτικές συμπερίληψης (inclusiveness) μεταναστών, ΑΜεΑ και μη προνομιούχων κοινωνικά ομάδων σε δράσεις Ευρωπαϊκών μουσείων σύγχρονης τέχνης. Οι περιπτώσεις του μουσείου μοντέρνας τέχνης στο Βερολίνο (Berlinische Galerie) και του Εθνικού Μουσείου σύγχρονης τέχνης (ΕΜΣΤ) στην Αθήνα

Abstract

Η διατριβή οργανώνεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει δύο κεφάλαια και είναι αφιερωμένο στη θεωρητική συζήτηση σχετικά με το ζήτημα της προσβασιμότητας (inclusiveness) στα μουσεία. Στο πρώτο κεφάλαιο συζητείται ο ρόλος του μουσείου ως μέσου κοινωνικής εκπαίδευσης, καθώς και η στροφή και στόχευση προσέγγισης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων με σκοπό την κοινωνική συμπερίληψή τους και την άρση του αποκλεισμού. Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζονται τα εργαλεία και οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί το μουσείο σήμερα, προκειμένου να επιτύχει τους στόχους που θέτει, σχετικά με την κοινωνική ένταξη των περιθωριοποιημένων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Το δεύτερο μέρος της παρούσας διατριβής επικεντρώνεται στις δύο μελέτες περίπτωσης: το ΕΜΣΤ και την BG. Στο πρώτο κεφάλαιο εξετάζεται ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός και η κτιριακή υποδομή των δύο μουσείων και οι συλλογές τους. Στη συνέχεια, στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύεται η πολιτική προσβασιμότητας του κάθε μουσείου. Ειδικότερα εξετάζεται το ιδιαίτερο ενδιαφέρον για συγκεκριμένες ευάλωτες ομάδες κοινού, καθώς και οι κοινοί άξονες μεταξύ των δύο μουσείων ως προς την τακτική προσέγγισης, συμμετοχής και δραστηριοποίησης των συμμετεχόντων. Περνώντας σε συγκεκριμένα πρότζεκτ και εκθέσεις, μελετώνται οι στόχοι, οι φάσεις διεξαγωγής και τα αποτελέσματά τους σε σύγκριση με τους στόχους και την επιδραστικότητα στους συμμετέχοντες και στο καθιερωμένο κοινό. Συνολικά, προσεγγίζεται η πορεία δράσης και το προφίλ των δύο μουσείων προς την κοινωνία και προς τον ρόλο τους σε σχέση με τις εξεταζόμενες ομάδες κοινού. Τέλος, παρουσιάζονται καταληκτικά συμπεράσματα και επιχειρούνται εισηγήσεις προτάσεων και περαιτέρω έρευνας επί των θεμάτων που συζητώνται.