NPLs-NPEs: Ο λειτουργικός τους ρόλος στην αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος

Abstract

Τα υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) περιορίζουν τις προοπτικές ανάπτυξης των τραπεζών και αποτελούν τρωτό σημείο του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του. Ως εκ τούτου, τα τελευταία χρόνια οι εποπτικές αρχές των τραπεζών αυξάνονται όλο και περισσότερο και επικεντρώνονται σε μεθόδους επίλυσης αυτού του ζητήματος, καταρτίζοντας συγκεκριμένες κατευθυντήριες οδηγίες για την αποτελεσματική τους διαχείριση. Σκοπός της εν λόγω μεταπτυχιακής διατριβής είναι η βαθύτερη διερεύνηση των αιτιατών παραγόντων δημιουργίας και συσσώρευσης ενός μεγάλου χαρτοφυλακίου NPLs στις χώρες της ζώνης του Ευρώ και κυρίως στην Ελλάδα. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στις μεθόδους διαχείρισης που ακολουθούν οι τέσσερις ελληνικές συστηματικές τράπεζες. Η μεθοδολογία έρευνας συνίσταται στη βιβλιογραφική ανασκόπηση των πλέον πρόσφατων ερευνητικών δεδομένων που αφορούν στο ζήτημα των NPLs αλλά και στην πρωτογενή έρευνα μέσω διερεύνησης των απόψεων ενός δείγματος 75 υπαλλήλων διαχείρισης απαιτήσεων ληξιπρόθεσμων οφειλών (εργαζόμενοι σε Πιστωτικά Ιδρύματα και σε Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις-ΕΔΑΔΠ), που συλλέχθηκαν με την μέθοδο του ερωτηματολογίου. Μέσα από τις απαντήσεις που συγκεντρώθηκαν, η οικονομική κρίση, η έλλειψη ρευστότητας κι ο ποσοστιαίος δείκτης ανεργίας αναδείχθηκαν μερικοί από τους κυριότερους παράγοντες δημιουργίας ενός μεγάλου αποθέματος NPLs στην Ελλάδα. Παρά το ικανοποιητικό ισχύον πλαίσιο διαχείρισης, φάνηκε πως οι κυριότερες περιοχές που χρήζουν αναδιαμόρφωσης στον τραπεζικό τομέα είναι οι προβλέψεις καθυστέρησης, η εσωτερική πληροφόρηση και οι πολιτικές διεργασίες. Επιπλέον, η μεταβίβαση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε ΕΔΑΔΠ αξιολογήθηκε ως αποτελεσματική, δεδομένου ότι μπορεί να οδηγήσει στην επικέντρωση των τραπεζικών στην τραπεζική αναδιάρθρωση και τον νέο δανεισμό. Επιπρόσθετα, επί της θεωρητικής αξιολόγησης του, το σχέδιο «Ηρακλής» κρίθηκε ως ένα θετικό βήμα, πλην όμως απαιτούνται περισσότερα βιώσιμα μέτρα, ενώ δεν έλειψαν οι επιφυλάξεις για τον κίνδυνο δημιουργίας πλημμυρίδας πλειστηριασμών. Τέλος, όσον αφορά στις προβλέψεις για τα NPLs, επικρατούσα είναι η άποψη για αυξητική τάση αυτών. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνιστούν ένα μεγάλο πρόβλημα εξορθολογισμού των ισολογισμών των ελληνικών τραπεζών, κρίνεται απαραίτητη η εκπόνηση περισσότερων σχετικών οικονομετρικών και περιγραφικών μελετών επί του θέματος.