Περιοχές με υψηλό δείκτη ερημοποίησης στην Κύπρο: κριτήρια ανίχνευσης

Η Κύπρος είναι μια από τις πρώτες χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης που πλήττεται από ξηρασία με πολλές περιοχές της να υφίστανται τις συνέπειες της ερημοποίησης. Το φαινόμενο της ερημοποίησης έχει απασχολήσει σε παγκόσμιο επίπεδο πολλούς ερευνητές από τους οποίους μερικοί θεωρούν ότι το κλίμα παίζει το σπουδαιότερο ρόλο και ο ανθρώπινος παράγοντας το μικρότερο, άλλοι θεωρούν το εντελώς αντίθετο και, τέλος, άλλοι θεωρούν τον άνθρωπο και το κλίμα συνυπεύθυνους για το φαινόμενο. Σύμφωνα με την Agenda 21 το πιο φανερό αποτέλεσμα της ερημοποίησης είναι η υποβάθμιση του εδάφους.

Στην παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή γίνεται προσπάθεια αξιολόγησης των τοπογραφικών παραγόντων που επηρεάζουν τον βαθμό ερημοποίησης περιοχών της Κύπρου με ιδιαίτερα ξηροθερμικό κλίμα. Για τον σκοπό αυτό εξετάστηκαν συνολικά σαράντα δειγματοληπτικές επιφάνειες με την χρήση του εργαλείου της IACO και οι αντίστοιχες περιοχές στο πεδίο. Καταγράφηκαν ποιοτικά και ποσοτικά τα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν τον βαθμό ερημοποίησης όπως η έκθεση, η κλίση του εδάφους, το βάθος του εδάφους, το μητρικό έδαφος, η σύσταση του εδάφους, η χρήση γης, το χονδρόκοκκο υλικό, οι συνθήκες αποστράγγισης του εδάφους και ο βιοκλιματικός δείκτης ξηρασίας.

Από τα αποτελέσματα της μεταπτυχιακής διατριβής προκύπτει ότι η έκθεση είναι πιο σημαντικός παράγοντας από την κλίση του εδάφους για τον καθορισμό του βαθμού ερημοποίησης. Οι περιοχές με νότια έκθεση, ακόμη και αν έχουν πιο μικρή κλίση από τις βόρειες παρουσιάζουν υψηλότερο δείκτης ερημοποίησης. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι οι περιοχές με νότια έκθεση, δέχονται εντονότερη θερμική καταπόνηση με αποτέλεσμα να διαθέτουν μικρότερη φυτοκάλυψη. Ως συνέπεια είναι πιο ευαίσθητες στη διάβρωση, ενώ η απώλεια εδαφικής βιοποικιλότητας εμποδίζει το έδαφος να αναγεννηθεί. Συνεπώς, απαιτείται λήψη μέτρων για την αποτελεσματική διαχείριση αυτών των πιο ευαίσθητων περιοχών ως προς τον βαθμό ερημοποίησης εν’ όψη και τις επικείμενης έντασης της ξηρασίας και της θερμικής καταπόνησης του εδάφους λόγω κλιματικής αλλαγής.