Η σκηνοθεσία στην Κύπρο κατά την πρώτη εικοσαετία του 21ου αιώνα. Δραματικό, μεταδραματικό θέατρο και ζητήματα ταυτότητας.

Abstract

Διερευνάται το ιστορικό πλαίσιο (κοινωνικό-πολιτικό) της Κύπρου κατά την πρώτη εικοσαετία του 21ου αιώνα με σκοπό την κατάδειξη κομβικών για τη χώρα γεγονότων, τα οποία σημάδεψαν την ιστορία του νησιού και παράλληλα επηρέασαν, άλλα σε μεγαλύτερο και άλλα σε μικρότερο βαθμό, τη θεατρική παραγωγή ως προς τη θεματολογία των παραστάσεων και τις αισθητικές επιλογές των σκηνοθετών/τιδων. Μελετώνται οι σκηνοθετικές τάσεις που εμφανίζονται τον 21ον αιώνα. Δεδομένων των νεωτερικών προσεγγίσεων που παρατηρούνται την περίοδο αυτή εν συγκρίσει πάντοτε με προηγούμενες ή σύγχρονες, γίνεται διάκριση ανάμεσα στο δραματικό και μεταδραματικό θέατρο. Το δραματικό, στο οποίο εμπίπτει το μεγαλύτερο μέρος της κυπριακής θεατρικής παραγωγής, μελετάται μέσω της σκιαγράφησης του προφίλ των επτά παλαιότερων οργανισμών/θιάσων/ομάδων της Κύπρου. Στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν παραστάσεις που διαμορφώνονται με βάση ένα πιο παραδοσιακό μοντέλο, υπό την έννοια ότι ακολουθείται, στις πλείστες περιπτώσεις, το γενικό σχήμα «συγγραφέας-θεατρικό έργο-σκηνοθέτης-ηθοποιός-θεατής». Παράλληλα, εξετάζεται το φαινόμενο της μεταφοράς μη θεατρικών κειμένων στη σκηνή, με σκοπό να διερευνηθεί η συχνότητά του στο κυπριακό θέατρο, οι λόγοι που οδηγούν ολοένα και περισσότερο την τελευταία εικοσαετία σε αυτή την επιλογή, καθώς και η πρόσληψη των εν λόγω παραστάσεων από την κριτική, και γενικότερα του εγχειρήματος της μεταφοράς μη θεατρικών κειμένων στο θέατρο. Στο μεταδραματικό θέατρο κατατάσσονται οι παραστάσεις που εμφανίζουν πιο καινοτόμο και πειραματικό χαρακτήρα. Η έρευνα εστιάζει δομικά και θεματικά σε τέσσερις άξονες (κείμενο, τόπος, θεατής, σκηνοθέτης) που καθορίζουν τα σκηνικά είδη (θέατρο συγκεκριμένου χώρου, θέατρο της επινόησης, σωματικό θέατρο, πειραματικό μουσικό θέατρο, συμβάντα-δρώμενα, παραστατικά γεγονότα σε εικαστική εγκατάσταση) στα οποία κατατάσσεται, για τους σκοπούς της έρευνας, το έργο των σύγχρονων Κυπρίων σκηνοθέτιδων/των. Επίσης, μελετάται η θέση της ελληνοκυπριακής διαλέκτου στη σύγχρονη θεατρική πρακτική, ως σκηνοθετική επιλογή. Συγκεκριμένα, καταγράφεται και αξιολογείται η χρήση και η λειτουργία της στις σύγχρονες παραστάσεις ως ιδεολογικό-πολιτικό μέσο επικοινωνίας με τους θεατές. Τέλος, διερευνάται η θέση του σύγχρονου κυπριακού θεάτρου στον παγκόσμιο χάρτη, κυρίως τον ευρωπαϊκό, μέσω της συμμετοχής του σε διεθνείς διοργανώσεις και θεσμούς.