Περιβαλλοντική ευπάθεια και φυσικοί κίνδυνοι των υδρολογικών ενοτήτων της Εύβοιας που επλήγησαν από τις καταστρεπτικές πυρκαγιές τον Αύγουστο του 2019

Abstract

Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν μία από τις ουσιαστικότερες αιτίες στην διαταραχή των δασικών οικοσυστημάτων της Νότιας Ευρώπης. Μελέτες προβολής που βασίζονται στο σύστημα Canadian Forest Fire Weather Index (FWI) αλλά και εκτιμήσεις από την εξέταση του δείκτη KBDI ανέδειξαν την μελλοντική αύξηση του κινδύνου πυρκαγιάς. Αξιοποιώντας προϊόντα Sentinel – 2, η αξιολόγηση και η διαβάθμισης της έντασης της πυρκαγιάς μέσω του δείκτη dNBR είναι ένα εργαλείο καταγραφής της σφοδρότητάς της εκτίμησης των δυνητικά θιγόμενων εκτάσεων και του βαθμού της προκληθείσας καταστροφής. Η χωροθέτηση της διαβαθμισμένης, εξαιτίας της σφοδρότητας καύσης, επιφάνειας σε υπόβαθρο ψηφιακών μεταδεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν για τη κατασκευή χαρτών γαιοικανότητας διευκολύνουν με τη χρήση GIS την εκτίμηση της ευπάθειας των εδαφών. Ο καθορισμός των υδρολογικών ενοτήτων (υδρογραφικό δίκτυο και λεκάνες) θα συγκεκριμενοποιήσει τις ζώνες επιδείνωσης των γεωμορφολογικών διαδικασιών κατά τη διάρκεια ενός συμβάντος βροχόπτωσης και στην υδρολογική απόκριση των λεκανών απορροής. Η χρησιμοποίηση πλεγματικών δεδομένων DEM της ΕΚΧΑ Α.Ε. από τη συνδυαστική χρήση των HEC – RAS και HEC – GeoRas μπορούν να εκτιμήσουν την έκθεση των πεδινών περιοχών σε πλημμυρικούς κινδύνους αξιοποιώντας πληροφορίες και δεδομένα των Σχεδίων Διαχείρισης Πλημμυρών και της καταρχήν χωροθετημένες Ζ.Υ.Δ.Κ. Η σύνθεση των γεωλογικών χαρτών και του χάρτη γαιοικανότητας σε συνδυασμό με τον υδρολιθολογικό χάρτη αναδεικνύουν, μέσω πολυκριτηριακής ανάλυσης, την ευπάθεια των εδαφών σε κινδύνους διάβρωσης εξαιτίας επεισοδίων βροχόπτωσης. Οι διαβαθμισμένες ζώνες ευπάθειας σε επίπεδο υδρολογικών ενοτήτων σε συνδυασμό με τις κλίσεις του εδάφους θα καθορίσουν τις ζώνες επέμβασης για την κατασκευή αντιδιαβρωτικών έργων και οι ισχύουσες τεχνικές προδιαγραφές χωροθέτησης αυτών θα δώσουν άμεσα αποτελέσματα εκτίμησης ποσοτήτων. Η εκτίμηση κινδύνου πλημμύρας στη πεδινή κοίτη ανάδειξε την επιπλέον προσθήκη έργων διευθέτησης στην ορεινή κοίτη, με τη κατασκευή φραγμάτων βάρους εξασφαλίζοντας, μέσω της επίτευξης της κλίσης ισορροπίας, στη φάση λειτουργίας του έργου μηδενικές συνθήκες στερεομεταφοράς και λασποροής. Η αξιοποίηση των όμβριων καμπυλών και της έντασης της βροχής όπως περιγράφονται στα Σχέδια διαχείρισης πλημμυρών σε συνδυασμό με το open source λογισμικό προσδιορισμού της υδατοπαροχής και της κλίσης αντιστάθμισης του ΥΠΕΝ αντίστοιχα, αναδείχθηκαν σε σοβαρά εργαλεία εκπόνησης αποτελεσμάτων κατά το στάδιο αυτό.