Ζητήματα έμφυλων ταυτοτήτων στα αρχαιολογικά μουσεία και τα μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα

Abstract

Η παρούσα πτυχιακή διατριβή επιδιώκει να δώσει απάντηση σε μια σειρά ερευνητικών ερωτημάτων που σχετίζονται με τη θεωρητική έρευνα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται ο τρόπος που αντιμετωπίζονται τα ζητήματα έμφυλων ταυτοτήτων στα αρχαιολογικά μουσεία και τα σχολικά βιβλία αρχαίας ιστορίας, ο ρόλος των γυναικών στις μουσειακές αφηγήσεις, ο ρόλος των γυναικείων μουσείων στον παγκόσμιο μουσειακό χάρτη, ο τρόπος που προβάλλονται τα θέματα φύλου μέσα από τα μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα των αρχαιολογικών μουσείων της Ευρώπης και της Ελλάδας, τα ζητήματα που αναδεικνύονται στα πλαίσια της φεμινιστικής μουσειολογίας. Στην Ελλάδα η φεμινιστική κριτική για τα μουσεία απουσιάζει και επιπλέον διαπιστώνεται πλήρης ανυπαρξία μουσειοπαιδαγωγικών προγραμμάτων για θέματα φύλου στα ελληνικά αρχαιολογικά μουσεία. Με βάση τους παραπάνω λόγους κρίθηκε σκόπιμη η διεξαγωγή και παρουσίαση της συγκεκριμένης έρευνας και η δημιουργία μουσειοπαιδαγωγικών προγραμμάτων για θέματα φύλου, ώστε να συμβάλλει στην ισότιμη αντιμετώπιση των δύο φύλων και να αποτελέσει έναν οδηγό πλεύσης για όποια/όποιον επιθυμεί να προχωρήσει στο σχεδιασμό ανάλογων μουσειοεκπαιδευτικών προγραμμάτων. Οι μέθοδοι που ακολουθήθηκαν ήταν η βιβλιογραφική έρευνα, η διαδικτυακή έρευνα, η προσωπική πληροφόρηση, η βιβλιογραφική επισκόπηση, η επιτόπια έρευνα και η πρόταση τριών νέων μουσειοπαιδαγωγικών προγραμμάτων. Μέσα από την έρευνα διαπιστώθηκε πως στα ελληνικά αλλά και τα ευρωπαϊκά αρχαιολογικά μουσεία και τις αφηγήσεις τους κυριαρχεί η ανδροκρατική αντίληψη και ερμηνεία των πραγμάτων. Αντίστοιχη οπτική υιοθετείται και στα σχολικά βιβλία αρχαίας ιστορίας. Στην Ελλάδα δε διεξάγονται μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα για θέματα φύλου αλλά και στην Ευρώπη ο αριθμός τους είναι περιορισμένος. Η πατριαρχία είναι βαθιά ενσωματωμένη στη γλώσσα, την ιστορία και τις οπτικές αναπαραστάσεις. Η ελληνική αρχαιολογία έχει ανδροκρατικό και εθνοκεντρικό χαρακτήρα και κατέχει ρυθμιστικό ρόλο στον σχηματισμό της εθνικής ταυτότητας και την αναδημιουργία του εθνικού παρελθόντος. Οι εκθέσεις των αρχαιολογικών μουσείων και ο μουσειακός λόγος υιοθετούν μια σεξιστική προσέγγιση του παρελθόντος που αναπαράγει τα έμφυλα και εθνικά στερεότυπα. Συνεπώς είναι απαραίτητη η ύπαρξη γυναικείων μουσείων και μουσειοπαιδαγωγικών προγραμματων που συμβάλλουν στην κοινωνική ισότητα και δικαιοσύνη.