Η εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη. Καταγραφή των αντιλήψεων εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης αναφορικά με την περιβαλλοντική εκπαίδευση και την εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη στην Κύπρο

Abstract

Βασικό απαιτούμενο για την επίτευξη της Αειφόρου Ανάπτυξης (εφεξής αναφερόμενης ως «ΑΑ») και περιβαλλοντικής συνείδησης αποτελεί η εκπαίδευση, η σημασία της οποίας έχει τονισθεί μέσα από πολλές διεθνείς διακηρύξεις διεθνών οργανισμών και διασκέψεων που έλαβαν χώρα τα τελευταία 40 χρόνια. Για τον λόγο αυτόν, το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί θεωρούνται ως συστατικά στοιχεία επίτευξης της ΑΑ, καθώς έχουν τη δυνατότητα, μέσα από τη διδασκαλία, τη δομή και τις καθημερινές πρακτικές να εφοδιάσουν τους σημερινούς νέους και αυριανούς πολίτες με γνώσεις, ικανότητες, αξίες και οράματα σε ότι αφορά τις αρχές της ΑΑ και ως εκ τούτου και της περιβαλλοντικής συνείδησης. Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (ΠΕ) και η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΑΑ) (εφεξής αναφερόμενα μαζί ως «ΠΕ/ΕΑΑ») αποτελεί μια καινοτομία, που εισάγει μια διαφορετική αντίληψη στο σχολείο, καθώς βασίζεται σε πρωτοπόρες και πρωτότυπες παιδαγωγικές αρχές, γνωρίσματα μιας ποιοτικής εκπαίδευσης, όπως η συνεργασία πολλών επιστημονικών πεδίων, η ολιστική μάθηση, η κριτική σκέψη, και η ανάγκη συμμετοχής όλων στην λήψη αποφάσεων. Η παρούσα μελέτη πραγματοποιήθηκε με σκοπό να καταγραφούν συνοπτικά αλλά όσο το δυνατό εμπεριστατωμένα, οι απόψεις των δασκάλων σε δημοτικά σχολεία της Επαρχίας Λευκωσίας ότι αφορά την ΠΕ/ΕΑΑ. Μέσα από τα ευρήματα της έρευνας, φαίνεται ότι οι εκπαιδευτικοί αντιλαμβάνονται την σημαντικότητα της ΠΕ/ΕΑΑ τόσο για τους ίδιους όσο και για τους μαθητές και την θεωρούν ως απαραίτητο στοιχείο για την οικοδόμηση ενός ποιοτικού σχολείου. Αντιμετωπίζουν επίσης θετικά τον προσανατολισμό της εκπαίδευσης για την αειφορία ως προς την ουσιαστική εμπέδωση των στόχων που θέτει η ΑΑ και συμφωνούν επίσης σε μεγάλο βαθμό στο ενδεχόμενο ενσωμάτωσης των αρχών της αειφορίας, στο σχολείο. Προκύπτει όμως ότι σε κάποιο βαθμό, οι ίδιοι δεν έχουν ιδιαίτερη κατάρτιση, εκπαίδευση αλλά ούτε επαρκή επιμόρφωση στα θέματα ΑΑ. Επιπλέον, οι εκπαιδευτικοί περιγράφουν ένα σχολείο χωρίς την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, με πρακτικές δυσκολίες στην ανάπτυξη των αρχών της ΑΑ στο σχολικό περιβάλλον και αναδεικνύουν ως σημαντικά προβλήματα στην δημιουργία ενός αειφόρου σχολείου, το ανελαστικό αναλυτικό πρόγραμμα, την πληθώρα της ύλης και την πίεση που τους ασκείται για να καλύψουν την ύλη ενώ σε σημαντικό ποσοστό αναγνωρίζουν ότι τα περιεχόμενα, τα μέσα και οι μέθοδοι διδασκαλίας δεν είναι κατάλληλα για να συλλάβει ο μαθητής την πολυπλοκότητα των περιβαλλοντικών προβλημάτων και των αρχών της ΑΑ.