Η σχέση των κοινωνικών δικτύων με το φαινόμενο του εθισμού στο διαδίκτυο

Abstract

Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις 4,39 δισεκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, εκ των οποίων τα 3,48 δισεκατομμύρια είναι χρήστες κοινωνικών μέσων. Από την εποχή που το Διαδίκτυο ήταν ένα πειραματικό δίκτυο μεταξύ Πανεπιστημίων και Δημόσιων Ιδρυμάτων στις ΗΠΑ (μέσα της δεκαετίας του 1970) μέχρι την ώρα που ονομάστηκε μεταφορικά «παγκόσμιο χωριό» (μέσα της δεκαετίας του 1990), προκειμένου να επισημανθεί η σμίκρυνση των αποστάσεων και η διευκόλυνση της ροής των πληροφοριών πέρασαν λιγότερα από 20 χρόνια. Για την πλειοψηφία των χρηστών, το Διαδίκτυο αντιπροσωπεύει την ανεξάντλητη πηγή ευκαιριών που αυξάνει την ευημερία. Για κάποιους όμως, μπορεί να αποτελέσει τον λόγο που θα τους καταστήσει «ασθενείς» με συμπτώματα που προσιδιάζουν στην πνευματική διαταραχή. Η κατάσταση αυτή καλείται Διαδικτυακός εθισμός και περιγράφεται ως «διαταραχή ελέγχου παρόρμησης που δεν περιλαμβάνει εθιστική ουσία». Τα τελευταία χρόνια οι Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης (ΙΚΔ) παρέχουν πολλά και σημαντικά οφέλη στους χρήστες, που σχετίζονται από την επικοινωνία με φίλους και συγγενείς, μέχρι την διασκέδαση ή την πληροφόρηση. Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν και ρίσκα που σχετίζονται με την χρήση τους, όπως είναι η υπερβολική χρήση που μπορεί να οδηγήσει σε φαινόμενα εθισμού αλλά και η συμβολή τους στην εκδήλωση γενικότερου φαινομένου όπως ο Διαδικτυακός εθισμός. Η μέχρι τώρα έρευνα γύρω από το θέμα του Διαδικτυακού εθισμού έχει επικεντρωθεί στην μελέτη του φαινομένου στους εφήβους και νεαρούς ενήλικους. Τα τελευταία χρόνια όμως όλο και περισσότεροι άνθρωποι σε μεγαλύτερο φάσμα ηλικιών συμμετέχει στο διαδίκτυο και χρησιμοποιεί τις Ιστοσελίδες Κοινωνικής Δικτύωσης. Η παρούσα έρευνα σκοπεύει να μελετήσει το φαινόμενο του Διαδικτυακού εθισμού στους ενήλικους Έλληνες χρήστες Ιστοσελίδων Κοινωνικής Δικτύωσης, να προσδιορίσει τον επιπολασμό του ΔΕ ανάμεσα στους χρήστες ΙΚΔ και να διερευνήσει την σχέση κοινωνικό-δημογραφικών παραγόντων με την εμφάνιση ΔΕ στους χρήστες ΙΚΔ. Η μέθοδος που ακολουθήθηκε ήταν ποσοτική έρευνα με χρήση ερωτηματολογίου στο Διαδίκτυο. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στην χρήση ΙΚΔ και τον ΔΕ, ο δε επιπολασμός του ΔΕ ανάμεσα στους χρήστες ΙΚΔ φθάνει στο 30%. Επιπλέον, ο ΔΕ σχετίζεται με την ηλικία των χρηστών ΙΚΔ.