Ο φωτισμός ως σκηνοθετικό εργαλείο μιας παράστασης. Ο πρωτοπόρος Ρόμπερτ Ουίλσον και η παράσταση Οδύσσεια.

Abstract

Η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή στοχεύει στην ενδελεχή παρουσίαση της σημασίας του φωτισμού στη θεατρική εμπειρία. Μέσα από βιβλιογραφική έρευνα, αφενός, γύρω από το θεατρικό φωτισμό εν γένει και το θεατρικό φωτισμό όπως εφαρμόζεται από τον Ρόμπερτ Ουίλσον και αφετέρου, μέσα από την απευθείας μελέτη της παράστασής του, Οδύσσεια, αναδεικνύεται το πώς ο θεατρικός φωτισμός καθορίζει το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Αρχικά, γίνεται μία σύντομη αναφορά στην ιστορία του φωτισμού, η οποία χαράσσει την πορεία της εξέλιξης του, τη σημασία που απέκτησε σταδιακά μέσα στους αιώνες και οριοθετεί τις λειτουργίες του φωτισμού, όπως αναδύθηκαν ανάλογα με τις ανάγκες τις εκάστοτε περιόδου. Ορατότητα, τρισδιάστατος και σημειακός φωτισμός, όπως επίσης και ατμόσφαιρα είναι οι λειτουργίες που κλήθηκε ο φωτισμός να επιτελέσει και αυτές σχετίζονται άμεσα με τη σωστή διαχείριση των ιδιοτήτων του φωτός, ένταση, χρώμα, κατανομή και κίνηση και, τελικώς, με το συνολικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα της παράστασης. Γι’ αυτό και η εξέλιξη των τεχνητών φωτισμών ήταν παρακολούθημα και του αισθητικού ύφους της εκάστοτε περιόδου. Εν συνεχεία, γίνεται αναφορά στη χρήση των πολυμέσων και την εξέλιξη αυτών σε σχέση με τους φωτισμούς. Ευρέως διαδεδομένα στη σύγχρονη εποχή, τα πολυμέσα έχουν αναδιαμορφώσει την αντίληψη της εικόνας και της επιτέλεσης, έχουν επηρεάσει την τεχνολογική εξέλιξη των φωτισμών και ο συνδυασμός τους με τους φωτισμούς έχει προσδώσει μία τελείως διαφορετική χροιά στη θεατρική εμπειρία. Μία τέτοια εμπειρία προσφέρει και το θέατρο του Ρόμπερτ Ουίλσον, ως ένα θέατρο εικόνων. Ο τρόπος που χρησιμοποιεί το φωτισμό, σε επίπεδο προετοιμασίας και σχεδίασής του, ο σημαντικός ρόλος τον οποίο του αποδίδει στις θεατρικές του παραστάσεις και ο τρόπος που ο φωτισμός, εν τέλει, αλληλεπιδρά με τα λοιπά στοιχεία της παράστασης και το πώς προσλαμβάνεται από το θεατή, αναδεικνύουν τη λειτουργία του θεατρικού φωτισμού και τη σημασία του. Πιο λεπτομερής γίνεται αυτή η παρατήρηση μέσα από την παράστασή του Οδύσσεια, η οποία αποτέλεσε αντιπροσωπευτικό δείγμα της δουλειάς του και της τεχνικής του γύρω από τους φωτισμούς.