Κριτική διερεύνηση της εξισωτικής προσέγγισης της πολιτισμικής ετερότητας στην εκπαίδευση. Εκπαιδευτική παρέμβαση μέσω της μεθόδου "Μετασχηματίζουσα μάθηση μέσα από την αισθητική εμπειρία".
Abstract
Στα πλαίσια της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής μελετήθηκε μια ομάδα παιδαγωγών προσχολικής εκπαίδευσης με εμπειρία στη διδασκαλία αλλοδαπών μαθητών και μαθητριών, που ενστερνίζονται εξισωτικές πεποιθήσεις διαχείρισης της πολιτισμικής ετερότητας στο εκπαιδευτικό πλαίσιο, αναφορικά με τη δυνατότητα ανάπτυξης ικανοτήτων αυτοπαρατήρησης και αναστοχασμού μέσα από τη συμμετοχή σε μια επιμορφωτική δράση με εργαστηριακή μορφή σχεδιασμένης με βάση τη μέθοδο “Μετασχηματίζουσα Μάθηση μέσα από την Αισθητική Εμπειρία”. Σκοπός ήταν η δημιουργία ενός περιβάλλοντος και των συνθηκών που είναι πιθανό να προκαλέσουν τις παγιωμένες αντιλήψεις των συμμετεχόντων και συμμετεχουσών σχετικά με ζητήματα προνομίων, εξουσίας και κοινωνικών νορμών και να προωθήσουν την ανάπτυξη της κριτικής συνειδητοποίησης σχετικά με την πολιτισμική πολυμορφία. Το ερευνητικό μέρος της διατριβής βασίστηκε σε έναν ποιοτικό σχεδιασμό συμμετοχικής έρευνας δράσης. Ως τόπος διεξαγωγής της έρευνας επιλέχθηκε η πόλη του Μονάχου, στο κρατίδιο της Βαυαρίας στη Γερμανία και οι συμμετέχοντες/συμμετέχουσες επιλέχθηκαν μέσω σκόπιμης ομοιογενούς δειγματοληψίας. Κατά τον σχεδιασμό της έρευνας επιλέχθηκε ο συνδυασμός των παρακάτω τεχνικών συγκέντρωσης δεδομένων στα πλαίσια μιας πολλαπλής μεθοδολογικής προσέγγισης: η συμμετοχική παρατήρηση, η συμπλήρωση ερωτηματολογίων, η ημιδομημένη συνέντευξη, η ηχογράφηση των ομαδικών συζητήσεων κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής παρέμβασης και η καταγραφή σχολίων στο ημερολόγιο της έρευνας καθ’ όλη τη διάρκεια διεξαγωγής της. Για την ανάλυση των δεδομένων που συλλέχθηκαν επιλέχθηκε η προσέγγιση της ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου. Για την εξασφάλιση της αξιοπιστίας της έρευνας αξιοποιήθηκαν τα κριτήρια αξιοπιστίας των Herr & Anderson (2005), ο Οδηγός Αξιολόγησης Έρευνας Δράσης των Waterman et al. (2001) και υιοθετήθηκαν οι μεθοδολογικές στρατηγικές της τριγωνοποίησης, της διαδρομής ελέγχου, της χρήσης ερευνητικού ημερολογίου και του ελέγχου των συμμετεχόντων. Η ολιστική προσέγγιση των ευρημάτων της έρευνας αναδεικνύει δύο βασικούς άξονες αναφοράς· αφενός διαπιστώθηκε πως η μέθοδος “Μετασχηματίζουσα Μάθηση Μέσα από την Αισθητική Εμπειρία” μπορεί να χρησιμοποιηθεί με θετικά αποτελέσματα για την προώθηση του κριτικού στοχασμού των εκπαιδευτικών, ανδρών και γυναικών, αναφορικά με θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης, όπως η διαχείριση της πολιτισμικής ετερότητας στην εκπαίδευση και αφετέρου διαπιστώθηκε πως ένα σύντομης διάρκειας εκπαιδευτικό πρόγραμμα -όπως αυτό που διεξήχθη στα πλαίσια της παρούσας διατριβής- είναι αδύνατο να οδηγήσει τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες σε μετασχηματισμό και αλλαγή των παραδοχών τους, ανεξάρτητα από το πόσο καλή σχεδίαση, διεξαγωγή και θετική απήχηση μπορεί να έχει.