Successful change management during sudden radical unplanned changes.
Abstract
Στις μέρες μας, η αλλαγή είναι η μόνη σταθερή έννοια. Η επιτυχής εφαρμογή της αλλαγής προαπαιτεί την ανάπτυξη προσαρμόσιμης και ευέλικτης κουλτούρας, και επιτυγχάνεται κυρίως μέσω αποτελεσματικού σχεδιασμού. Ωστόσο, η πρόκληση για τους οργανισμούς βρίσκεται στο ότι επιβάλλεται να αντιμετωπίσουν αλλαγές γρήγορες και ξαφνικές ταυτόχρονα, που δεν αφήνουν χρόνο για προγραμματισμό.
Μεταξύ των θεωριών διαχείρισης αλλαγών, η θεωρία του Lewin, η οποία περιλαμβάνει ξεκλείδωμα της παρούσας κατάστασης, μετάβαση στη νέα κατάσταση πραγμάτων και επανακλείδωμα για σταθεροποίηση της νέας κατάστασης, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο πάνω στον οποίο κτίσθηκαν οι υπόλοιπες θεωρίες.
Η διαχείριση της αλλαγής είναι ένα σύνολο στρατηγικών στόχων, που πέραν από τις θεωρίες περιλαμβάνει δράσεις για την ανάπτυξη ετοιμότητας αντιμετώπισης τόσο των εσωτερικών όσο και των εξωτερικών προκλήσεων. Για επιτυχή διαχείριση της αλλαγής, η δέσμευση της διευθυντικής ομάδας καθώς και η συμμετοχή των εργαζομένων στη διαδικασία αλλαγής, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η εξέταση του βαθμού εφαρμογής των θεωριών διαχείρισης αλλαγών στην πράξη, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ξαφνικές ριζικές απρογραμμάτιστες αλλαγές. Επιπλέον, αξιολογούνται οι παράγοντες που υποστηρίζουν ή αντιστέκονται στην αλλαγή, καθώς και οι παράγοντες που επηρεάζουν την εργασιακή ικανοποίηση. Το επίπεδο της επικοινωνίας καθώς και το επίπεδο ικανοποίησης από την εργασία μετριούνται και συγκρίνονται κατά τη διάρκεια της αλλαγής.
Οι σκοποί αυτής της μελέτης εξυπηρετούνται με τη χρήση ερωτηματολογίου για τη συλλογή δεδομένων, το οποίο είναι αυτοσχέδιο και περιλαμβάνει ερωτήσεις κλειστού τύπου. Οι συμμετέχοντες καλούνται να απαντήσουν στις ερωτήσεις έχοντας ως γνώμονα μία σημαντική αλλαγή που έλαβε χώρα στο εργασιακό τους περιβάλλον, όπως είναι η συγχώνευση των τραπεζών για τους τραπεζικούς υπαλλήλους. Γίνεται διαχωρισμός και σύγκριση των αποτελεσμάτων των τραπεζικών και μη υπαλλήλων. Οι απαντήσεις δίνονται στην κλίμακα πέντε βαθμών Likert. Η πρωτοτυπία της έρευνας εστιάζεται σε δύο διαστάσεις, στην αξιολόγηση των ξαφνικών μη προγραμματισμένων ριζικών αλλαγών και στον παράγοντα ‘χρόνο’ όπου καταμετρούνται οι αλλαγές στις σημαντικές μεταβλητές της επικοινωνίας και της εργασιακής ικανοποίησης, καθ’ όλη τη διάρκεια της αλλαγής (πριν, κατά, μετά).
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι θεωρίες διαχείρισης αλλαγών εφαρμόζονται με επιτυχία στην πράξη, αν και η εφαρμογή τους είναι περιορισμένη, ιδίως στις περιπτώσεις ξαφνικών μη προγραμματισμένων αλλαγών. Ο ρόλος της επικοινωνίας, περιλαμβανομένης της πλήρους ενημέρωσης του προσωπικού για την αλλαγή, έχει αποδειχθεί σημαντικός. Το επίπεδο ικανοποίησης από την εργασία παρουσίασε σημαντική μείωση κατά τη διάρκεια της αλλαγής, ωστόσο, μετά την αλλαγή επανήλθε σχεδόν στο ίδιο επίπεδο που ήταν πριν από την αλλαγή. Όπως αποδείχθηκε, οι μεταβλητές της ενημέρωσης, της επικοινωνίας και της εργασιακής ικανοποίησης έχουν θετική αλληλεξάρτηση.
Ενόψει των ευρημάτων, οι εισηγήσεις περιλαμβάνουν, (α) εφαρμογή άλλων πρακτικών στις περιπτώσεις ξαφνικών ριζικών αλλαγών, όπου δεν είναι δυνατό να υιοθετηθούν θεωρίες, (β) ανάπτυξη ανοιχτής γραμμής ειλικρινούς επικοινωνίας με το προσωπικό και την εμπλοκή του στη διαδικασία της αλλαγής, (γ) αξιολόγηση των παραγόντων που επηρεάζουν την εργασιακή ικανοποίηση, και (δ) μέτρηση του επιπέδου εργασιακής ικανοποίησης σε τακτά χρονικά διαστήματα, για τη διατήρηση υψηλών επιπέδων εργασιακής ικανοποίησης και παραγωγικότητας!