Έρευνα και ανάπτυξη σύγχρονων πολιτιστικών μεθόδων για την αξιοποίηση και ανάδειξη των ελληνικών ξύλινων αλιευτικών σκαφών

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται, υπό το πρίσμα της πολιτιστικής διαχείρισης, ένα θέμα που έχει απασχολήσει τη ναυτική και ναυπηγική κοινότητα τα τελευταία τριάντα χρόνια. Πρόκειται για την καταστροφή των ξύλινων αλιευτικών σκαφών με βάση την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία.

Η προσέγγιση του θέματος γίνεται από διαφορετικές οπτικές προκειμένου να αναδειχτούν όλες οι όψεις αυτής της συνθήκης. Εξετάζεται η γνώμη της ακαδημαϊκής κοινότητας, η τοποθέτηση των αλιέων, η επιχειρηματολογία των σωματείων και των συλλόγων υπέρ της διαφύλαξης της ναυτικής κληρονομιάς, η θέση της Πολιτείας καθώς και αυτή του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου. Κοινός παρανομαστής όλων των εμπλεκόμενων μερών, με εξαίρεση αυτού του κρατικού φορέα, είναι η παύση της ολοσχερούς διάλυσης των ξύλινων σκαφών.

Μέσα από το πόνημα αυτό αναδεικνύεται η πολιτιστική αξία των σκαφών και της ξυλοναυπηγικής τέχνης. Παράλληλα, επιχειρείται μια εις βάθος βιβλιογραφική έρευνα που καθιστά εφικτή την ιστορική επισκόπηση ως προς τη γέννηση και εξέλιξη των πλοίων από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Εν συνεχεία αναζητήθηκαν οι πλέον αντιπροσωπευτικοί τύποι σκαφών, εστιάζοντας στο καΐκι και την ποικιλία σκαριών που απαντούν σε αυτή την κατηγορία. Επιπλέον, παρουσιάζεται το πλέγμα της λαϊκής παράδοσης που έχει σχηματιστεί γύρω από τον σχεδιασμό και την κατασκευή ενός σκάφους, συνθέτοντας τις προϋποθέσεις εκείνες για τη συγκρότηση μιας τεκμηριωμένης υποψηφιότητας στη άυλη πολιτιστική κληρονομιά του τόπου.

Αφού λήφθηκε υπόψη το σύνολο των παραμέτρων που στοιχειοθετούν τη σημερινή εικόνα της ξυλοναυπηγικής και των εκφραστών της μέσα από επιτόπια έρευνα και συνεντεύξεις με ειδήμονες στο είδος, επιχειρήθηκε η ανάλυση μιας μελέτης περίπτωσης με θέμα τον πολιτιστικό τουρισμό και την εναλλακτική αξιοποίηση των ξύλινων αλιευτικών σκαφών. Στόχος του παρουσιαζόμενου σχεδίου, η πολιτιστικά, κοινωνικά και οικονομικά εννοούμενη διάσωση της ναυπηγικής τέχνης και των συντελεστών της.