Η ένταξη της καλλιέργειας της Μαστίχας Χίου στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO και η πρόσληψη των τοπικών κοινωνιών

Η διαχείριση του πολιτιστικού κεφαλαίου διαμορφώνεται σταδιακά μέσα στον χρόνο σύμφωνα με τις ανάγκες και το περικείμενο κάθε εποχής. Το κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό περιβάλλον αποτελεί παράγοντα διαμόρφωσης των πολιτιστικών πολιτικών. Συνέργειες Διεθνών Οργανισμών, κυβερνήσεων και τοπικών κοινωνιών ορίζουν τον στρατηγικό σχεδιασμό και επιλέγουν τα εργαλεία της αναπτυξιακής διαδικασίας και των πολιτιστικών πολιτικών. Η UNESCO αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης του πλαισίου των πολιτικών του πολιτισμού. Η Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (2003) κομίζει μια νέα αντίληψη για την πολιτιστική κληρονομιά. Η υιοθέτηση και νομοθέτηση της από το ελληνικό κράτος συνέβαλε στη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τον πολιτισμό, άλλαξε τις κρατικές πολιτιστικές πολιτικές και ενέπλεξε στην άσκησή τους πολιτιστικούς οργανισμούς και τοπικές κοινότητες. Επ’ αφορμή της Σύμβασης διαμορφώθηκαν νέα μοντέλα πολιτιστικής πολιτικής εμφατικά για τη διαφύλαξη των άυλων εκφάνσεων της πολιτιστικής κληρονομιάς και για τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και της ταυτότητα των τοπικών ομάδων.

Η παρούσα εργασία αρχικά σκιαγραφεί το διεθνές και ελληνικό εθνικό πλαίσιο σε θέματα πολιτιστικής διαχείρισης και αποτυπώνει τη συμβολή της UNESCO στη χάραξη στρατηγικού σχεδιασμού και άσκησης των πολιτικών. Μελετά τον τρόπο που η Σύμβαση της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (2003) έθεσε τις βάσεις διαχείρισης άυλων εκφάνσεων του πολιτισμού και ενέπλεξε τις τοπικές κοινότητες στην αναπτυξιακή διαδικασία. Περιγράφει το ιστορικό και τις συνθήκες ένταξης της μαστιχοκαλλιέργειας Χίου, που ήταν η πρώτη αμιγώς ελληνική εγγραφή (2014) στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Με τη χρήση διάφορων μεθοδολογικών εργαλείων αποτυπώνει την πρόσληψη των τοπικών κοινοτήτων του παρελθόντος για τον ευρύτερο χώρο της μαστίχας Προσδοκά να σκιαγραφήσει πώς αντιλαμβάνονται οι σύγχρονες τοπικές ομάδες την μαστιχοκαλλιέργεια. Τι επιρροές δέχτηκαν από την πρόσφατη εγγραφή της στην UNESCO, πως την αξιολογούν και τι προσδοκίες τρέφουν για το μέλλον.