Το Ελληνικό Θέατρο Σκιών: Παρελθόν, παρόν και μέλλον μιας Παραδοσιακής Λαϊκής Τέχνης

Το ελληνικό θέατρο σκιών αποτελεί προσαρμογή του αντίστοιχου τουρκικού, το οποίο με τη σειρά του έλκει την καταγωγή του από τα βάθη της Ασίας. Πρωτοπαρουσιάζεται στον ελλα-δικό χώρο κατά τα μέσα του 19ου αιώνα, ως ένα στοιχείο πολιτιστικής υιοθεσίας από το τουρκικό και αναπτύσσεται αρχικά στην Ήπειρο και στην Πάτρα, για να εξαπλωθεί στη συνέχεια σε όλη την επικράτεια. Είναι ένα παραδοσιακό, λαϊκό θέαμα – ακρόαμα με κω-μική και ηρωική θεματολογία.

Σπουδαίοι καλλιτέχνες υπηρετούν το είδος και το διαμορφώνουν, προσθέτοντας φιγούρες, σκηνικά, τραγούδια και ολοκληρωμένα έργα. Κατά τον 20ο αιώνα αποκτά σταδιακά χαρα-κτήρα παιδικής ψυχαγωγίας, μέχρι την παρακμή του, κάτω από την πίεση του κινηματο-γράφου και της τηλεόρασης. Στην τελευταία ενσωματώνεται και παρουσιάζεται στην παιδική ζώνη για δεκαετίες. Σήμερα γίνονται προσπάθειες αναγέννησης και μετάπλασής του με διευρυμένη θεματολογία και μεταβολές τεχνικού και καλλιτεχνικού χαρακτήρα.

Μελετάμε το ελληνικό θέατρο σκιών ως στοιχείο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, τις επιρροές που έχει δεχθεί – κυρίως από το αντίστοιχο τουρκικό, αλλά και από τις παρα-δόσεις του δημοτικού και ρεμπέτικου τραγουδιού και τα λαϊκά παραμύθια και θρύλους – και τις επιδράσεις του σε άλλες μορφές τέχνης (θέατρο, μουσική, ζωγραφική). Εκτεταμένη αναφορά γίνεται στα κοινωνιολογικά στοιχεία, αφενός του θεάματος και αφετέρου του κοινού του. Ακόμη εξετάζονται οι διαλεκτικές σχέσεις φωτός και σκιάς, αλλά και των δύο κόσμων που συνυπάρχουν στη σκηνή: η φτωχολογιά απέναντι στον πλούτο και την εξουσία.

Η έρευνα καλύπτει την ανάγκη να κατανοηθεί η καλλιτεχνική σημασία και ο κοινωνικός ρόλος αυτής της ιδιαίτερης μορφής λαϊκής τέχνης. Η σημασία της διερεύνησης αναφέρεται στο λαϊκό και δημοφιλή χαρακτήρα της τέχνης, της διάδοσης και ακμής της επί μια εκατο-νταετία και πλέον, και στις δυσκολίες επιβίωσής της στην εποχή μας. Σύγχρονες όψεις και προτάσεις της πολιτιστικής πολιτικής για το είδος αναφέρονται και σχολιάζονται