Κοινωνική δικτύωση και επίπεδο υγείας πολιτών: το θέμα των εμβολιασμών στην Ελλάδα στο Facebook

Πλαίσιο: Η επικοινωνία και η συμμετοχή του ατόμου σε κοινωνικά δίκτυα αποτελούν ανθρώπινη ανάγκη. Οι σύγχρονες τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών έχουν ωστόσο δώσει ψηφιακή διάσταση στην κοινωνική δραστηριότητα: εικονικές κοινότητες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναπτύχθηκαν. Καθώς η κοινωνική δικτύωση τεκμηριωμένα συσχετίζεται με το επίπεδο υγείας των πολιτών, ενδιαφέρον κερδίζει το θέμα των εμβολιασμών που προβάλλει ολοένα πιο έντονα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνάμα με τις τελευταίες επιδημιολογικές αλλαγές που απειλούν τόσο την Ελλάδα όσο και την Ευρώπη εξαιτίας της επανεμφάνισης της νόσου της ιλαράς.

Σκοπός: Η παρούσα εργασία έχει σκοπό τη διερεύνηση των εικονικών κοινοτήτων στο Facebook σχετικά με τους εμβολιασμούς στην Ελλάδα αναφορικά με τη δραστηριότητα που παρουσιάζουν, τη θεματολογία που πραγματεύονται και την πιθανή συσχέτισή τους με τη χρήση των υπηρεσιών υγείας στον τομέα των εμβολιασμών και τα νέα επιδημιολογικά δεδομένα στη χώρα.

Μεθοδολογία: Στο γενικό μέρος της εργασίας έγινε χρήση του «εργαλείου» της βιβλιογραφικής ανασκόπησης τόσο για την τεκμηρίωση της συσχέτισης των κοινωνικών δικτύων με το επίπεδο της υγείας όσο για το θέμα των εμβολιασμών γενικά.
Στο ειδικό μέρος της εργασίας έγινε ηλεκτρονική μελέτη πληθυσμού με χρήση του μεθοδολογικού εργαλείου της ανάλυσης περιεχομένου για τη διερεύνηση των εικονικών κοινοτήτων που σχετίζονται με το θέμα των εμβολιασμών στην Ελλάδα στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης του Facebook. Κατά το επιμέρους στάδιο της ανάλυσης στοιχείων χρησιμοποιήθηκαν επίσης τα «εργαλεία» Sociograph και «Γραμματική του Οπτικού Σχεδιασμού».

Αποτελέσματα: Η πρώτη εικονική κοινότητα στο Faceboook με θέμα τους εμβολιασμούς στην Ελλάδα δημιουργήθηκε πριν από 9 έτη. Ο ρυθμός δημιουργίας νέων κοινοτήτων έκτοτε συνάδει με τις επιδημιολογικές τάσεις στη χώρα. 26 Ομάδες και 6 Σελίδες με θέμα τους εμβολιασμούς στη χώρα δραστηριοποιούνται σήμερα στο Faceboook. Με την εισαγωγή κριτηρίων επιλέχθηκαν 8 ομάδες και 6 σελίδες, και παρουσιάστηκε η δραστηριότητα για τις 4 και 1 αντίστοιχα εξ αυτών. 1/1000 Έλληνες προκύπτει πως είναι μέλος κάποιας εικονικής κοινότητας με θέμα τους εμβολιασμούς στη χώρα. Κατά τις τελευταίες 30 ημέρες διεξαγωγής της μελέτης- χρονικό διάστημα 22/02/2018- 23/03/2018- προσαρτήθηκε σε αυτές το 2% των μελών τους, και σχεδόν 6 δημοσιεύσεις αναρτώνται ανά ημέρα. Η ασφάλεια των εμβολίων, και ιδιαίτερα κατά της ιλαράς απασχολεί μεγάλο μέρος της θεματολογίας αυτών. Η δραστηριότητα, όπως καταγράφηκε, καθιστά τη μελέτη των εικονικών κοινοτήτων στο Facebook με θέμα τους εμβολιασμούς στην Ελλάδα καίριο θέμα στην ατζέντα Πολιτικής Υγείας.

Συμπεράσματα: Καθώς τα σύγχρονα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να επιδρούν στην ατομική και την πληθυσμιακή υγεία, πρέπει να γίνεται αξιοποίησή τους, ώστε να αποτελούν δυναμική για το σύστημα υγείας. Μπορούν να αποτελούν καίριο εργαλείο για το στρατηγικό σχεδιασμό της Πολιτικής Υγείας και των Δημόσιων Πολιτικών εν γένει. Η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής μελέτης μπορεί να ενδυναμώσει επίσης τον τομέα υγείας.