Ευρωπαϊκή ενοποίηση και μεταρρύθμιση στο ελληνικό σύστημα υγείας: η κρίση ως πολιτικός καταλύτης εξορθολογισμού

Το αντικείμενο της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής είναι η μελέτη της επίδρασης των μνημονίων στον εξορθολογισμό του ελληνικού συστήματος υγείας. Τα συστήματα υγείας των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρείται ότι δεν επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένης της αρχής της επικουρικότητας. Οι πρόσφατες εξελίξεις που σχετίζονται με τις μεταρρυθμίσεις για τον εξορθολογισμό του συστήματος υγείας, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των μνημονίων κατά την οικονομική κρίση που έπληξε την Ελλάδα το 2009, καταδεικνύουν μια αύξηση της επιρροής της ΕΕ στο ελληνικό σύστημα υγείας. Η εργασία επικεντρώνεται στην επιρροή της ΕΕ στη διαμόρφωση της εθνικής πολιτικής υγείας πριν και μετά την κρίση, στο φάσμα των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στην υγεία και την υγειονομική περίθαλψη του ελληνικού πληθυσμού, στα συσσωρευμένα προβλήματα και τις διαχρονικές ανεπάρκειες του ΕΣΥ και στην αποτίμηση των υγειονομικών μεταρρυθμίσεων. Το ελληνικό σύστημα υγείας βρίσκεται σε κατάσταση συνεχούς κρίσης εδώ και πολλά χρόνια, με προβλήματα στην οργάνωση, τη δομή, τη διαχείριση, την απόδοση και την αποτελεσματικότητά του, την παροχή υπηρεσιών, με έλλειψη αξιολογήσεων της λειτουργίας του, κατακερματισμένο διοικητικό πλαίσιο, αυξημένες δαπάνες, ανεπαρκείς υπηρεσίες ΠΦΥ, νοσοκομεία με ελλείψεις σε ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και ανεπαρκή λειτουργία. Τα συμπεράσματα της μελέτης είναι ότι τα χρόνια προβλήματα του συστήματος υγείας σε συνδυασμό με την έλλειψη οικονομικών, ανθρώπινων και υλικών πόρων, λόγω της οικονομικής κρίσης και των μνημονιακών μέτρων, κατέστησαν προβληματική τη λειτουργία του συστήματος και την πρόσβαση στο φάρμακο, επιδείνωσαν την υγεία του πληθυσμού, κυρίως την ψυχική και ιδιαίτερα για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και δημιούργησαν πρόσθετα χρηματοδοτικά βάρη για τους ασθενείς. Παράλληλα όμως διαπιστώθηκε και η ισχυρή μεταρρυθμιστική διάσταση των μνημονίων στον τομέα της υγείας, που επέφερε θετικά αποτελέσματα και κυρίως εξοικονόμηση κόστους. Σε αυτό το σημείο δόθηκε έμφαση στη μεταρρύθμιση του ΕΟΠΥΥ/ΠΕΔΥ, της φαρμακευτικής πολιτικής, της ηλεκτρονικής υγείας και των δημόσιων νοσοκομείων. Ωστόσο, όπως επισημαίνεται, παρά τη εφαρμογή ενός σημαντικού πλήθους μεταρρυθμίσεων, το σύστημα υγείας δεν οδηγήθηκε σε αλλαγή υποδείγματος, αλλά συνεχίζει να κινείται στο ίδιο μονοπάτι. Στο ζήτημα της αλλαγής εστιάζει το τελευταίο τμήμα της εργασίας με παράθεση προτάσεων για τη βελτίωση της λειτουργίας του ΕΣΥ και την αναδιοργάνωσή του με επίκεντρο την ΠΦΥ, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η αποδοτικότητά του, η ισότητα στην πρόσβαση σε αξιόπιστες υπηρεσίες υγείας, καθώς και η καθολική κάλυψη του πληθυσμού.