Χωρική διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ κλίματος, βλάστησης και δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα

Abstract

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εξετάσει αν οι σχέσεις κλίματος πυρκαγιών επιτρέπουν να βελτιωθεί η μακροπρόθεσμη πρόγνωση του κινδύνου εκδήλωσής τους στην περιοχή της Ελλάδας. Για την πραγματοποίηση της μελέτης η έκταση της καμένη γης για 35 νομούς της Ελλάδας συσχετίστηκε με τη βροχόπτωση 48 μετεωρολογικών σταθμών ανά έτος από το 1985 έως το 2010. Οι συσχετίσεις πραγματοποιήθηκαν σε χωρική κλίμακα, δηλαδή για κάθε έτος ξεχωριστά έγινε συσχέτιση όλων των διαθέσιμων δεδομένων βροχόπτωσης και καμένης έκτασης. Οι βροχοπτώσεις χωρίστηκαν σε 19 διαφορετικές κατηγορίες που κάλυπταν τους μήνες και τις εποχές εντός του υδρολογικού έτους. Βρέθηκε από την ανάλυση ότι τα έτη 1989, 1990, 1992, 1993, 1997, 2000, 2001, 2007 ήταν ξηρά ενώ τα έτη 1991, 1995, 1999, 2003, 2006, 2009, 2010, 2014 και 2015 ήταν υγρά. Τα υπόλοιπα έτη ταξινομήθηκαν σε μια ενδιάμεση κατάσταση. Υπήρχαν στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις για την πλειονότητα των ετών. Οι συσχετίσεις αυτές ήταν είτε αρνητικές ή θετικές γεγονός του κατέδειξε ότι η ερμηνεία της εξάπλωσης των πυρκαγιών με τη συμπερίληψη και βορειότερων περιοχών της Ελλάδα είναι σύνθετη. Θετική συσχέτιση σημαίνει ότι κατά ορισμένα έτη περιοχές της Ελλάδας με περισσότερη βροχόπτωση το χειμώνα εμφάνισαν αύξηση της καμένης έκτασης. Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί αν η βροχόπτωση αυτή χρησιμοποιήθηκε από τα θερόφυτα για την αύξηση της βιομάζας τους. Το γεγονός φαίνεται να συμβαίνει όταν η χρονιά είναι ξηρή. Αντίθετα, όταν η βροχόπτωση ήταν στο μέσο όρο ή αυξημένη, συνέπεσε με αρνητική συσχέτιση που δείχνει καταστολή των πυρκαγιών από τη φθινοπωρινή-χειμερινή βροχόπτωση. Το γεγονός ερμηνεύεται μέσω της αυξημένης αντίστασης των φρεατοφύτων στην πυρκαγιά λόγω αυξημένου υδατικού περιεχομένου στους ιστούς τους το καλοκαίρι. Επιπλέον, όλα σχεδόν τα έτη όπου η ανοιξιάτικη βροχόπτωση ερμηνεύει την καμένη έκταση ήταν επίσης υγρά. Η βροχερή άνοιξη οδήγησε σε αρνητική συσχέτιση και αυτό ενδεχομένως να υποδεικνύει ότι τα φρεατόφυτα διατήρησαν αρκετή υγρασία στο εσωτερικό τους με αποτέλεσμα την καταστολή των πυρκαγιών τους καλοκαιρινούς μήνες. Το ύψος της βροχόπτωσης τους μήνες κυρίως πριν την καλοκαιρινή περίοδο μπορεί να δώσει μια εκτίμηση για το αν η έκταση της καμένης γης θα είναι αυξημένη ή όχι κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζει το αν η χρονιά είναι υγρή ή ξηρή. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας συμβάλουν στην πρόληψη του κινδύνου τέτοιων πυρκαγιών με στόχο την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του κινδύνου εκδήλωσής τους από τους αρμόδιους φορείς σε συνθήκες που η επικινδυνότητά αναμένεται να αυξηθεί λόγω της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής.