Ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (Stress Tests) : Η Ευρωπαϊκή άσκηση προσομοίωσης 2010

Abstract

Οι ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων χρησιμοποιούνται στη διαχείριση κινδύνων από τις τράπεζες, προκειμένου να καθορίσουν τον τρόπο με τον οποίο ορισμένα ‘‘σενάρια κρίσης’’ (crisis scenarios) θα επηρεάσουν την αξία των χαρτοφυλακίων τους, καθώς και από τις δημόσιες / εποπτικές αρχές για σκοπούς δημοσιονομικής σταθερότητας.

Μέχρι το 2007, το ενδιαφέρον για τις ασκήσεις προσομοίωσης ήταν σε μεγάλο βαθμό περιορισμένο στους επαγγελματίες. Από τότε, το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα βρίσκεται σε βαθιά κρίση, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων από την αμερικανική αγορά ενυπόθηκων (στεγαστικών) δανείων υψηλού κινδύνου αλλά και τη δημοσιονομική κατάσταση πολλών ευρωπαϊκών χωρών (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Κύπρος, Ισπανία, Ιταλία). Πολλοί ειδικοί έχουν επισημάνει ότι η σοβαρότητα της κρίσης οφείλεται κυρίως στον απροσδόκητο χαρακτήρα της ενώ ισχυρίζονται ότι μια πιο εκτεταμένη χρήση των ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων θα συνέβαλε στη μείωση των επιπτώσεων της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Η παρούσα εργασία κινείται προς δύο κατευθύνσεις:

Αρχικά εξετάζεται το θεωρητικό υπόβαθρο των ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων και οι προκλήσεις που ανακύπτουν. Με την ευκαιρία αυτή, γίνεται σύντομη αναφορά στα σύγχρονα χαρακτηριστικά και τις αδυναμίες του χρηματοπιστωτικού κλάδου, οι οποίες προκάλεσαν την κρίση του 2008 και την ανάγκη θωράκισής του σε διεθνές επίπεδο.

Στη συνέχεια επικεντρωνόμαστε στην πανευρωπαϊκή άσκηση προσομοίωσης καταστάσεων κρίσης του 2010 και στα σενάρια και μεθοδολογίες της. Περιγράφονται τα αποτελέσματά της (με έμφαση στο δυσμενές σενάριο) και συγκρίνονται τόσο σε επίπεδο χώρας όσο και σε επίπεδο ομάδων χωρών (των γνωστών PIIGS και μη-PIIGS με προσθήκη των κυπριακών πιστωτικών ιδρυμάτων στην πρώτη ομάδα). Με βάση την πορεία των τραπεζικών μετοχών στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια έως τα τέλη 2010, επιχειρούμε να διαπιστώσουμε κατά πόσον υπήρξε συσχέτισή τους με τα αποτελέσματα της προσομοίωσης. Τέλος, γίνεται σύντομη αναφορά στην πανευρωπαϊκή άσκηση προσομοίωσης του 2011 και στις σύγχρονες εξελίξεις στον τραπεζικό κλάδο, τόσο στην Ελλάδα και Κύπρο όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.