Επίδραση των μεταβολών του κλίματος στην παραγωγή μελιού στην Κύπρο

Abstract

Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να εξετάσει τους παράγοντες που καθορίζουν την παραγωγικότητα των μελισσών στην Κύπρο. Στόχος έθεσε να εντοπίσει εάν υπάρχει μείωση ή αύξηση στην παραγωγή μελιού τα τελευταία χρόνια και να συσχετίσει την παραγωγή μελιού με περιβαλλοντικές επιδράσεις, και ιδιαίτερα με τη βροχόπτωση. Επίσης, επεδίωξε να εντοπίσει επιπρόσθετους παράγοντες που πιθανόν να επιδρούν αρνητικά ή θετικά στην παραγωγή μελιού. Nα εντοπίσει και να προτείνει λύσεις για την αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων. Για τις ανάγκες της μελέτης χρησιμοποιήθηκαν τόσο στατιστικά δεδομένα όσο και δεδομένα από 84 ερωτηματολόγια, που δόθηκαν σε μελισσοκόμους, καλύπτοντας το 12.80 % του μελισσοκομικού πληθυσμού παγκύπρια. Η παραγωγή μελιού στην Κύπρο παρουσιάζει φθίνουσα πορεία από το 2002 μέχρι το 2015. Μεγάλες μειώσεις στην παραγωγή παρατηρούνται και τα πρώτα χρόνια μετά την Τουρκική Εισβολή, κατά την οποία χάθηκε μεγάλος αριθμός κυψελών, αλλά και μετά το 1982, με την εμφάνιση της Βαρροϊκής Ακαρίασης και το 1988, με την εμφάνιση της Ασκοσφαίρωσης. Η παραγωγή φαίνεται να ανακάμπτει την περίοδο του 1992, αλλά όχι για πολύ. Από το 1999 μέχρι και το 2007 η παραγωγή, παρόλο που παρουσιάζει μείωση, κινείται σε μέτρια επίπεδα. Η μεγαλύτερη πτώση τα τελευταία 50 χρόνια σημειώνεται το έτος 2008. Από εκείνο το σημείο και μετά φαίνεται ότι η ανάκαμψη δεν είναι εφικτή και η παραγωγή είναι σταθερά κάτω από 450 τόνους μελιού παγκύπρια. Όπως διαφάνηκε, η μείωση οφείλεται σε συνδυασμό αιτιών. Κυριότερος παράγοντας είναι η βροχόπτωση. Η παραγωγή μελιού ανά κυψέλη έχει την καλύτερη συσχέτιση με τις βροχοπτώσεις Νοεμβρίου-Μαρτίου. Όταν η βροχόπτωση Νοεμβρίου-Μαρτίου είναι μειωμένη έχουμε και μείωση της παραγωγής για το έτος που ακολουθεί, πιθανότατα λόγω της μικρότερης ανθοφορίας των μελισσοκομικών φυτών και του μειωμένου νέκταρ. Επίσης η αυξημένη βροχόπτωση του Σεπτεμβρίου φαίνεται να δρα αρνητικά στην παραγωγή μελιού. Ο μέσος όρος παραγωγής μελιού στην Ανατολική Κύπρο είναι μεγαλύτερος από τον μέσο όρο παραγωγής στη Δυτική Κύπρο. Αν και το εύρημα χρήζει περαιτέρω διερεύνησης, σημαντικός παράγοντας φαίνεται να είναι η οροσειρά του Τροόδους και η ορεινή Λάρνακα, που διαθέτουν πλούσια βλάστηση και πολύ σημαντικές μελισσοβοσκές. Επιπλέον οι βροχοπτώσεις στα ορεινά είναι περισσότερες. Οι χαμηλές παραγωγές μελιού είναι ζημιογόνες ποσοτικά και οικονομικά για τους μελισσοκόμους. Θα πρέπει άμεσα να διερευνηθεί κατά πόσον ο κλάδος αυτός είναι βιώσιμος με μια λύση, την αξιοποίηση και άλλων προϊόντων της μέλισσας εκτός από το μέλι και το κερί.