Αναπαράσταση της θερινής θερμοκρασίας στην Νότια Ελλάδα τους τελευταίους αιώνες με χρήση των αυξητικών δακτυλίων και σχέση με τις πυρκαγιές στον Ελλαδικό χώρο

Abstract

Τα δάση της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια πλήττονται από μεγαλύτερης έκτασης και έντασης πυρκαγιές. Οι αιτίες για την πρόκληση μεγάλης έκτασης πυρκαγιών είναι αντικείμενο πολλών ερευνών με την αύξηση της θερμοκρασίας και της ξηρασίας να θεωρούνται ως ένας από τους κύριους παράγοντες. Όμως οι μετεωρολογικές μετρήσεις που υπάρχουν στην Ελλάδα ξεκινούν εντός του 20ου αιώνα και κυρίως κατά το 2ο μισό του με αποτέλεσμα να μην είναι σαφές ποιες είναι οι πρόσφατες τάσεις της θερμοκρασίας σε σχέση με τους προηγούμενους αιώνες και αν μπορεί να δοθεί εξήγηση για τις πρόσφατες μεγάλης κλίμακας πυρκαγιές στον Ελλαδικό χώρο. Η ανακατασκευή της θερμοκρασίας από τους δακτυλίους των κορμών των δέντρων με μεθόδους δενδροχρονολόγησης μπορεί να καλύψει αυτό το κενό για αρκετούς αιώνες πριν, για να μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα και για τις μελλοντικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν οι αυξητικοί δακτύλιοι 24 δένδρων Μαύρης Πεύκης (Pinus nigra) από την κορυφή σχεδόν του όρους Ταΰγετος, κοντά στα ψύχρο-όρια της εξάπλωσης του είδους όπου είναι ευαίσθητο στις μεταβολές της θερμοκρασίας. Με την χρήση εξειδικευμένων μεθόδων και προγραμμάτων (ARSTAN) για την αναπαράσταση της θερμοκρασίας και αφαιρώντας στατιστικά τις μη κλιματικές επιδράσεις από τις δακτυλιοχρονοσειρές, διαφάνηκε ότι η μέγιστη θερμοκρασία του καλοκαιριού έχει μια αυξητική τάση, με αυτή των τελευταίων 30 ετών να είναι η υψηλότερη τιμή τουλάχιστον των τελευταίων 250 ετών. Οι τάσεις αυτές βρέθηκαν παρόμοιες με αντίστοιχες τάσεις από ανακατασκευή της θερινής θερμοκρασίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Μάλιστα, ακραίες τιμές της θερινής θερμοκρασίας από τη Νότια Ελλάδα συμπίπτουν χρονικά με τα έτη που εμφανίστηκαν οι χειρότερες πυρκαγιές στον Ελλαδικό χώρο (1988, 1998, 2000 και 2007). Συνεπώς, οι μεγάλης έντασης-έκτασης πυρκαγιές των τελευταίων ετών έχουν την επίδραση της κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον αύξηση της θερινής θερμοκρασίας στην Ελλάδα θα έχει σαν αποτέλεσμα αυξημένο κίνδυνο για μεγαλύτερης έκτασης και έντασης πυρκαγιές.