Οι αναγνωστικές λογοτεχνικές θεωρίες και η αξιοποίηση τους στη διδασκαλία της Αντιγόνης

Abstract

Η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή συνδέει το πεδίο των θεωρητικών προσεγγίσεων της λογοτεχνίας με τη διδακτική της αρχαίας τραγωδίας. Αρχικά γίνεται μια σύντομη ανασκόπηση των βασικών αρχών της λογοτεχνικής θεωρίας και παρουσιάζονται εκτενέστερα οι αναγνωστικές θεωρίες των Jauss, Iser και Rosenblatt, που θέτουν στο κέντρο τον αναγνώστη και την αναγνωστική διαδικασία και κατά συνέπεια η διδακτική τους αξιοποίηση συνάδει με τα σύγχρονα μαθητοκεντρικά, συνεργατικά και διερευνητικά μοντέλα διδασκαλίας. Η επιλογή της Αντιγόνης ως διδακτικού αντικειμένου εφαρμογής των παραπάνω θεωριών εδράζεται αφενός στο γεγονός ότι πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα έργα της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, κυρίαρχο στη δυτική σκέψη και βασικό υλικό πολλών μεταγενέστερων έργων τέχνης και αφετέρου στο ότι η λογοτεχνική του διάσταση συνήθως παραγνωρίζεται κατά τη διδασκαλία στο ελληνικό σχολείο. Οι δύο διδακτικές προτάσεις που σχεδιάστηκαν στα πλαίσια της παρούσας εργασίας αξιοποιούν τις αρχές της αναγνωστικής ανταπόκρισης των μαθητών και την πρόσληψη της Αντιγόνης από τη σύγχρονη τέχνη. Η εφαρμογή τους στην τάξη αποδεικνύει ότι τόσο η προσωπική προσέγγιση του κειμένου από τους μαθητές όσο και η επαφή τους με έργα που εμπνεύστηκαν από την τραγωδία του Σοφοκλή, καθιστούν πιο ενεργητικό το ρόλο τους και τους θέτουν σε μια διαδικασία επικαιροποίησης και διαλόγου με το έργο.