Κοινωνικές ανισότητες στον χώρο υγείας και πρόνοιας. Η πρόσβαση των ανηλίκων μεταναστών στο πρόγραμμα Εθνικού εμβολιαμσού σε σύγκριση με τους ανήλικους Έλληνες (4-6 ετών) στο νησί της Λέσβου

Abstract

O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει την ισότητα ως την ισοτιμία στην πρόσβαση στην φροντίδα υγείας που υπάρχει. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες ευκαιρίες για πρόσβαση στην υγεία και στις υπηρεσίες της χωρίς να γίνονται διακρίσεις βασισμένες σε παράγοντες και κριτήρια όπως η κοινωνική κατάσταση, η οικονομική κατάσταση, η φυλή, ο πολιτισμός, κ.ά. (Κυριόπουλος κ.ά., 1999). Εκτός όμως από την ισοτιμία στην πρόσβαση στη φροντίδα και στις υπηρεσίες υγείας, η ισότητα έγκειται και στις συνθήκες που επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου όπως για παράδειγμα αυτές της διαβίωσης. Η ύπαρξη της ισότητας τεκμηριώνεται δε από την απουσία διαφορών σε δείκτες σχετικούς με την υγεία ανάμεσα σε διαφορετικές κοινωνικές και πληθυσμιακές ομάδες (Cumper, 1991). Για παράδειγμα στην μελέτη που διεξήγαγαν οι Mackenbach et al. (2008), αναφορικά με τις ανισότητες στην υγεία σε 22 χώρες της Ευρώπης, εξετάστηκαν οι δείκτες της θνησιμότητας, η εκπαίδευση, η ισότητα, κ.ά. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εξετάσει τις κοινωνικές ανισότητες στον χώρο υγείας και πρόνοιας και ειδικότερα στην Ελλάδα. Ειδικότερα, στόχο έχει να εξετάσει αν εντοπίζονται κοινωνικές ανισότητες στην πρόσβαση των ανηλίκων μεταναστών στο πρόγραμμα Εθνικού εμβολιασμού σε σύγκριση με τους ανηλίκους Έλληνες (4 έως 6 ετών) στο νησί της Λέσβου. Τα βασικά ερευνητικά ερωτήματα που καλείται να απαντήσει η έρευνα είναι: 1) Εντοπίζονται ανισότητες στον τομέα της υγείας και της πρόνοιας στην Ελλάδα; 2) Ποιοι είναι οι βασικοί δείκτες των κοινωνικών ανισοτήτων στον τομέα της υγείας και της πρόνοιας στην Ελλάδα; 3) Ποιες είναι οι αιτίες των κοινωνικών ανισοτήτων στον τομέα της υγείας και της πρόνοιας στην Ελλάδα;

Στο πλαίσιο της αναζήτησης και της έρευνας για τους κοινωνικούς παράγοντες, τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη εστίαση και προβληματισμός για το αν η οικονομική κρίση επηρεάζουν την υγεία λόγω των νέων φαινομένων που δημιουργεί όπως η απώλεια εργασίας, η επίδραση στην ψυχική υγεία, η δημιουργία εθισμών, ή η υιοθέτηση πιο ανθυγιεινών τρόπων ζωής όπως η κατανάλωση πιο φθηνού φαγητού που δεν έχει διατροφική αξία ή το κάπνισμα ως αντίδραση στην αύξηση του άγχους, η ελλιπής διαχείριση των ασθενών λόγων της υπερφόρτωσης των υπηρεσιών υγείας ή την καθυστέρηση παροχής φροντίδας σε ασθενείς που δεν μπορούν να καλύψουν το επιπρόσθετο κόστος που απαιτείται ή λόγω άλλων διακρίσεων (Stuckler et al., 2009). Τις σημαντικές επιπτώσεις που θα επιφέρει η οικονομική κρίση έχει αναγνωρίσει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας που θεωρεί πολύ πιθανή την αύξηση περιστατικών άγχους, αυτοκτονιών και ψυχικών ασθενειών καθώς και ότι οι πρώτοι που θα πληγούν από τις νέες συνθήκες θα είναι οι φτωχοί και οι ευάλωτοι. Δυσκολία επίσης εντοπίζει και στον καθορισμό των προϋπολογισμών για την υγεία λόγω των προβλημάτων που θα υπάρξουν (Stuckler et al., 2009). Στην Ελλάδα που βιώνει σημαντικές επιπτώσεις λόγω της οικονομικής κρίσης είναι σημαντική η εξέταση των ομάδων που πλήγονται από αυτή και είναι δέκτες κοινωνικών ανισοτήτων. Στις ομάδες αυτές εντάσσονται και οι μετανάστες που είναι δέκτες και άλλων ανισοτήτων και διακρίσεων και είναι ζωτικής σημασίας να αναδειχθούν οι παράγοντες δημιουργίας τους για την ανάπτυξη πολιτικών που θα εστιάζουν στην επίλυση του φαινομένου.