Αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης των παρόχθιων οικοσυστημάτων της Κεντρικής Μακεδονίας. Περίπτωση μελέτης Γαλλικός ποταμός
Abstract
Οι παρόχθιες ζώνες αποτελούν οικοσυστήματα που καταλαμβάνουν τον οικοτόνο µεταξύ του χερσαίου και του υδάτινου περιβάλλοντος. Ως παραποτάμιο οικοσύστημα ορίζεται τη ζώνη µεταξύ της χαμηλής και υψηλής στάθμης του νερού της κοίτης του ποταμού, καθώς και τη χερσαία περιοχή όπου η βλάστηση επηρεάζεται από την υπόγεια στάθμη ή από ακραίες πλημμυρικές παροχές. Πρόκειται για δυναμικά, διαρκώς μεταβαλλόμενα οικοσυστήματα που επηρεάζονται άμεσα τόσο από φυσικές μεταβολές όσο και από ανθρωπογενείς τροποποιήσεις.
Η παρούσα διατριβή εξετάζει την αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης της παρόχθιας ζώνης του Γαλλικού ποταμού, στην Κεντρική Μακεδονία. Στόχος της παρούσας διατριβής είναι ο προσδιορισμός της σχέσης μεταξύ, της υπάρχουσας οικολογικής κατάστασης του παρόχθιου οικοσυστήματος και των υφιστάμενων πιέσεων που ασκούνται στην περιοχή.
Για το σκοπό αυτό επιλέχθηκαν δεκαπέντε (15) αντιπροσωπευτικά σημεία (θέσεις πεδίου) της παρόχθιας ζώνης του Γαλλικού ποταμού. Εκεί πραγματοποιήθηκε επί τόπου αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης της παρόχθιας περιοχής με τη χρήση δύο μεθόδων αξιολόγησης, την εφαρμογή των δεικτών Qualitat del Bosc de Ribera - QBR και Riparian Quality Index - RQI. Η κύρια παράμετρος που λαμβάνεται υπόψιν και στους δύο δείκτες είναι η βλάστηση της περιοχής και τα χαρακτηριστικά της. Η εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης της κάθε θέσης πεδίου πραγματοποιήθηκε με βάση αναγνωρίσιμα και μετρήσιμα χαρακτηριστικά, τα οποία αφορούσαν τόσο τη χλωρίδα όσο και τη δομή της βλάστησης του υπό μελέτη οικοσυστήματος. Στην κάθε θέση πεδίου συμπληρώθηκαν τα αντίστοιχα πρωτόκολλα. Στο τέλος, τα δελτία επεξεργάστηκαν στατιστικά και αξιολογήθηκαν ως προς την οικολογική κατάσταση της κάθε θέσης πεδίου.
Η οικολογική κατάσταση της παρόχθιας ζώνης του Γαλλικού ποταμού και με βάση τις μέσες τιμές και των δύο δεικτών αξιολογήθηκε ως ΜΕΤΡΙΑ. Οι περισσότερες θέσεις αξιολογήθηκαν χαμηλότερη οικολογική κατάσταση από τη ΜΕΤΡΙΑ. Με το δείκτη QBR οι δέκα (10) από τις (15) θέσεις, δηλαδή το 67% των περιοχών αξιολογήθηκαν με οικολογική κατάσταση κάτω ή ίση της ΜΕΤΡΙΑΣ. Αντίστοιχα για το δείκτη RQI οι οκτώ (8) στις δεκαπέντε (15) θέσεις δηλαδή το 53% αξιολογήθηκε στην ίδια οικολογική κλάση. Μόνο μία (1) θέση αξιολογήθηκε και με τους δύο δείκτες σε ΥΨΗΛΗ κλάση. Τέλος, η σύγκριση των αποτελεσμάτων των δύο δεικτών έδειξε σημαντικά στατιστική συσχέτιση.
Με βάση την αξιολόγηση της διατριβής συνίσταται άμεση λήψη αποφάσεων και μέτρων προς αποκατάσταση των υποβαθμισμένων περιοχών, κυρίως με την εφαρμογή ορθών καλλιεργητικών πρακτικών αλλά και τη διατήρηση της ποιότητας των περιοχών, οι οποίες βρίσκονται σε σχετικά καλή οικολογική κατάσταση.