Σύνδρομο μετά τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Ο ρόλος των δομών παρακολούθησης ασθενών μετά νοσηλεία σε ΜΕΘ. Συστηματική ανασκόπηση και Μετα-ανάλυση

Abstract

Εισαγωγή: Οι ασθενείς που επιβιώνουν μετά νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας συνεχώς αυξάνονται. Εμφανίζουν μία σειρά νοσηροτήτων και δυσλειτουργιών, όπως Μυϊκή αδυναμία της ΜΕΘ, Κατάθλιψη, Αγχώδη Διαταραχή, Μετατραυματική Διαταραχή (PTSD), γνωσιακά ελλείμματα, μείωση της Ποιότητας Ζωής Σχετιζόμενης με την Υγεία (HRQoL), που περιγράφονται ως Σύνδρομο μετά Εντατική θεραπεία (PICS), αντιστοιχούν σε φορτίο νοσηρότητας χρόνιας νόσου και απαιτούν σύνθετη αντιμετώπιση. Οι φροντιστές τους επίσης μπορεί να παρουσιάσουν Κατάθλιψη, Αγχώδη Διαταραχή ή/και PTSD (PICS-F). Τις τελευταίες δύο δεκαετίες οι Κλινικές μετά ΜΕΘ (Post-ICU Clinics) λειτουργούν με στόχο τη διάγνωση, φροντίδα και παρακολούθηση των επιβιωσάντων της νοσηλείας σε ΜΕΘ. Σκοπός: Στόχος της μελέτης είναι, αφ ενός η αναλυτική περιγραφή του PICS και των παραγόντων κινδύνου για ανάπτυξή του, αφ ετέρου η αξιολόγηση των υφιστάμενων Κλινικών μετά ΜΕΘ ως προς τα χαρακτηριστικά δομής και λειτουργίας, και ως προς την επίδρασή τους στις εκβάσεις των ασθενών με PICS. Μέθοδοι: Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της συστηματικής ανασκόπησης στις βάσεις δεδομένων PubΜed και Scopus, που συμπληρώθηκε από έλεγχο βιβλιογραφικών αναφορών δημοσιευμένων μελετών, σχετικά με Κλινικές μετά ΜΕΘ ή δομημένα προγράμματα παρακολούθησης, που αξιολόγησαν και εφάρμοσαν κάποιου τύπου παρέμβαση σε ενήλικες ασθενείς μετά από νοσηλεία σε γενικές ΜΕΘ. Ακολούθησε σύνθεση (μετα-ανάλυση) των σημειακών εκτιμήσεων επιπολασμού επιμέρους πτυχών του PICS, και των εκβάσεων των ασθενών μετά τη συμμετοχή τους στις Κλινικές μετά ΜΕΘ. Αποτελέσματα: Από την αναζήτηση 3496 άρθρων επιλέχθηκαν, βάσει κριτηρίων, 12 μελέτες, περιόδου 2003-2016, μέσης διάρκειας 23.2 μηνών, που συμπεριέλαβαν συνολικά 985 ασθενείς (mean 82) από 28 κέντρα, μετά από νοσηλεία σε ΜΕΘ. Μετά αξιολόγηση (QUADAS-2), ο κίνδυνος συστηματικού σφάλματος βρέθηκε χαμηλός σε ποσοστό 67% των μελετών. Οι δομές παρακολούθησης εμφανίζουν μεγάλη οργανωσιακή ετερογένεια. Η συμμετοχή των πληρούντων τα κριτήρια ήταν 55.4%. Αξιολογήθηκαν 14 τομείς υγείας των ασθενών με χρήση 31 διαγνωστικών εργαλείων σε Κλινικές μετά ΜΕΘ, που στελεχώνονταν κυρίως από νοσηλεύτρια, γιατρό ΜΕΘ και φυσιοθεραπευτή. Οι ασθενείς αξιολογούνταν 2-3 μήνες μετά την έξοδό τους: τρία τέταρτα των ασθενών εμφάνιζαν σωματικές, δύο τρίτα γνωσιακές διαταραχές ή/και αναμνήσεις παραισθήσεων· 30% διαγνώστηκαν με κατάθλιψη (εργαλείο HADS-D), αγχώδη διαταραχή (HADS-A) ή/και PTSD (IES), 3-6 μήνες μετά ΜΕΘ. Η HRQoL (SF-36, EQ-5D) υπολειπόταν σημαντικά και η θνητότητα ήταν 13-22% 12 μήνες μετά. Μετά συμμετοχή στις Κλινικές οι ασθενείς εμφάνιζαν βελτίωση όλων των συμπτωμάτων, νοσηροτήτων και της HRQoL. Συγκεκριμένα: για Κατάθλιψη και Αγχώδη διαταραχή το OR (SE) (HADS-D/Α >11) ήταν 0.91 (1.4) (95% CI: 0.46–1.77, I2=0%, p=0.77) και 0.89 (1.28) (95% CI: 0.55–1.44, I2=3%, p=0.64) αντίστοιχα 6 και 12 μήνες μετά, ενώ για την HRQoL το effect size (SE) υπολογίσθηκε για SF-36 PCS 1.55 (1.09) (95% CI: -0.59–3.68, p=0.15) και για SF-36 MCS 2.22 (1.14) (95% CI: -0.03–4.46, p=0.05) 12 μήνες μετά. Για τη θνητότητα το OR (SE) ήταν 0.95 (1.57) (95% CI: 0.39–2.32, I2=0%, p=0.9) 6-12 μήνες. Συμπεράσματα: Οι ασθενείς που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ και επιβιώνουν, εμφανίζουν ένα φάσμα διαταραχών σωματικής και ψυχικής υγείας, γνωστικής λειτουργίας, μείωση της HRQoL και αυξημένη θνητότητα, 6-12 μήνες μετά. Οι Κλινικές μετά ΜΕΘ βελτιώνουν όλες τις ανωτέρω δυσλειτουργίες, χωρίς τα ευρήματα να έχουν ισχυρές στατιστικές ενδείξεις. Περαιτέρω έρευνα, με στόχο τη διασαφήνιση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας αυτών των δομών, με μεγαλύτερο αριθμό κέντρων και ασθενών είναι αναγκαία.