Η πρόσληψη του Έβδομου Ομηρικού Ύμνου, προς τον Θεο Διόνυσο, στη μετέπειτα αρχαία ελληνική λογοτεχνία

Abstract

Η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή πραγματεύεται την πρόσληψη του έβδομου Ομηρικού Ύμνου, προς τον Θεό Διόνυσο, στη μετέπειτα αρχαία ελληνική λογοτεχνία. Ο έβδομος Ομηρικός Ύμνος έχει ως θέμα του ένα περιστατικό από τη ζωή και τη δράση του Θεού Διονύσου. Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται στην απαγωγή του Θεού από τους Τυρρήνους πειρατές με σκοπό τα λύτρα και στην τιμωρία αυτών από τον Θεό ως εκδίκηση για την άνομή τους πράξη να τον κρατούν δεσμώτη τους, παρόλες τις υποδείξεις του ευσεβούς τιμονιέρη που αναγνωρίζει, άμα τη απαγωγή του Θεού, τη θεϊκή του φύση. Ο Διόνυσος, μετά από μια σειρά θαυμάτων βασισμένα σε σύμβολα της θρησκείας του, ολοκληρώνει τον κύκλο της εκδίκησής του σκοτώνοντας τον ασεβή καπετάνιο και μεταμορφώνοντας τους πειρατές σε δελφίνια, ενώ δείχνει έλεος στον ευσεβή τιμονιέρη. Ο Ύμνος, αποτελεί χρονολογικά, σύμφωνα με την communis opinio, την πρώτη γραπτή αναφορά στον μύθο αυτό. Στην κλασική γραμματεία και τέχνη υπάρχουν μεταγενέστερες αναφορές στον συγκεκριμένο μύθο, οι οποίες έχουν, κατά πάσα πιθανότητα, ως σημείο αναφοράς τους τον Ύμνο. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η ανάλυση και παρουσίαση των σχετικών κειμένων της μετέπειτα αρχαίας ελληνικής λογοτεχνικής παράδοσης, σε σύγκριση, περισσότερο σε επίπεδο περιεχομένου και λιγότερο γλώσσας, με τον έβδομο Ομηρικό Ύμνο. Θα ερευνηθεί ο τρόπος προσέγγισης του μύθου από τον Πίνδαρο (απ. 236 S- M), τον Ευριπίδη (Κυκλωψ 11-20), τον Απολλόδωρο (Βιβλιοθήκη 3, 5, 3), τον Φιλόστρατο (Εικόνες 1. 19), τον Λόγγο (Δάφνις και Χλόη 4, 3, 2), τον Οππιανό (Αλιευτικά Ι 648- 653) και τον Νόννο (Διονυσιακά 45. 106- 169) και θα αναζητηθούν οι ομοιότητες, αλλά και οι διαφορές των κειμένων αυτών σε σχέση με τον έβδομο Ομηρικό Ύμνο. Τέλος, θα γίνει μία απόπειρα σχολιασμού κάποιων εκδοχών του μύθου με βάση τις προσληπτικές θεωρίες.