Η Αναγέννηση στον Οικότονο Pinus brutia - Cedrus brevifolia μετά από τα φαινόμενα θνησιμότητας των κέδρων στο δάσος Πάφου

Abstract

Οι συνέπειες της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής, όπως αύξηση της θερμοκρασίας, μείωση βροχοπτώσεων, αύξηση περιόδων ξηρασίας αναμένεται να έχουν ιδιαίτερα αρνητική επίπτωση στις χώρες της Μεσογείου. Τα διάφορα οικοσυστήματα της Νότιο-Ανατολικής Μεσογείου, και ιδιαίτερα της Κύπρου, δέχονται ήδη μεγάλη πίεση από την ένταση της ξηρασίας, που έχει ως αποτέλεσμα την ξήρανση δασικών δέντρων. Μετά από τις ξηράνσεις των δασικών δέντρων, ορισμένα είδη ολοκληρώνουν την αναγέννηση σε ταχύτερο βαθμό από τα είδη που ξηράθηκαν, εξαιτίας του γεγονότος ότι μπορούν να προσαρμοστούν καλύτερα σε συνθήκες ξηρασίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την μετατόπιση ειδών καλύτερα προσαρμοσμένων στην ξηρασία σε βιότοπους με μεγαλύτερα υψόμετρα, εκτοπίζοντας με αυτό τον τρόπο άλλα είδη. Στην παρούσα διατριβή εξετάστηκε η δυναμική της αναγέννησης στον οικότονο Pinus brutia – Cedrus brevifolia μετά από φαινόμενα θνησιμότητας των κέδρων στο Δάσος Πάφου μέσα από 50 δειγματοληπτικές επιφάνειες με νεκρά κέδρα. Οι πιο ευνοϊκές συνθήκες για την αναγέννηση της Cedrus brevifolia βρέθηκαν σε μεγαλύτερα υψόμετρα, όπου τα ποσοστά υγρασίας στο έδαφος είναι μεγαλύτερα και οι θερμοκρασίες χαμηλότερες. Σε αυτές τις θέσεις η πυκνότητα των συστάδων των κέδρων και η πυκνότητα του υπο-ορόφου είναι μεγαλύτερες χωρίς να εμποδίζουν την αναγέννηση, αν και επηρεάζουν την παραγωγικότητα των δενδρυλλίων κέδρου, ίσως λόγω φωτοσκίασης. Αντίθετα στις περιοχές που υπάρχει μειωμένη υγρασία στο έδαφος η αναγέννηση του Cedrus brevifolia δεν ευνοείται, καθώς το ύψος των νεκρών ατόμων και ο αριθμός των δενδρυλλίων Cedrus brevifolia είναι μικρότερα. Ταυτόχρονα, όμως, παρατηρείται αυξημένη στηθιαία διάμετρος και ύψος δενδρυλλίων Pinus brutia. Συνεπώς, η Pinus brutia φαίνεται να είναι περισσότερο παραγωγική στις πιο ξερικές συνθήκες του δάσους και μάλιστα όσο περισσότερο αυξάνεται το ποσοστό εδαφοκάλυψης της Cistus creticus. Η επέκταση της Pinus brutia εντός του οικότονου φαίνεται να ξεκίνησε από τους πιο ανοικτούς βιοτόπους και συνεχίζεται σε μεγαλύτερα υψόμετρα. Μάλιστα όσο μεγαλώνει το υψόμετρο, ο αριθμός των δενδρυλλίων τραχείας πεύκης αυξάνεται. Αν τις επόμενες δεκαετίες το κλίμα γίνει ακόμη ξηρότερο η τάση αυτή αναμένεται να ενισχυθεί περιορίζοντας ακόμη περισσότερο την εξάπλωση του ενδημικού κέδρου της Κύπρου στην περιοχή Τριπύλου του Δάσους Πάφου καλώντας στην λήψη άμεσων μέτρων διαχείρισης για τον περιορισμό του φαινομένου.