Εθνικά συστήματα υγείας: Η κατάσταση της Κύπρου

Abstract

Η παρούσα μελέτη καταπιάνεται με ένα θέμα που απασχολεί την κυπριακή κοινή γνώμη εδώ και δεκαετίες, την εφαρμογή ενός νέου Εθνικού Συστήματος Υγείας. Σκοπός της εργασίας είναι η αναζήτηση των υπάρχοντων δεδομένων, των εμποδίων εφαρμογής του νέου Εθνικού Συστήματος Υγείας και η ανάλυση αντίστοιχων συστημάτων υγείας σε άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η γνώση που θα προκύψει από την ανάλυση αυτών των δεδομένων μπορεί να βοηθήσει το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓΕΣΥ) να πετύχει τους στόχους του. Για την εξαγωγή πιο σφαιρικών συμπερασμάτων, στην παρούσα μελέτη έγινε αναζήτηση, εντοπισμός και αξιολόγηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας για όλες τις πτυχές του θέματος που εξετάζεται. Τα συστήματα υγείας των κρατών σήμερα, βασίζονται κυρίως σε τρείς τύπους συστημάτων. Το Σύστημα Υγείας τύπου Bismarck, το οποίο στηρίζεται στην κοινωνική ασφάλιση, το Σύστημα Υγείας τύπου Beveridge, το οποίο βασίζεται στη χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό και το Φιλελεύθερο Σύστημα Υγείας, το οποίο χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από την ιδιωτική ασφάλιση. Για την επιτυχία όλων των συστημάτων υγείας είναι αναγκαία η διαχείριση του μεγάλου όγκου ιατρικών πράξεων και δεδομένων που υπάρχουν. Για να γίνει κατορθωτό αυτό, θα πρέπει οι επαγγελματίες υγείας να αξιοποιήσουν τις Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνίας, οι οποίες έχουν εξελιχθεί κατά πολύ τις τελευταίες δεκαετίες. Σήμερα, η Κύπρος διαθέτει ένα απαρχαιωμένο σύστημα υγείας, το οποίο αποτελεί κατάλοιπο της βρετανικής αποικιοκρατίας, με κύριο φορέα λειτουργίας του το Υπουργείο Υγείας. Η οικονομική κρίση έφερε την Κύπρο υπό το καθεστώς Μνημονίου, το οποίο εξαναγκάζει την Κύπρο να μεταβεί σε ένα νέο, σύγχρονο και οικονομικά βελτιωμένο σύστημα υγείας. Στόχος του Υπουργείου Υγείας είναι η παροχή σύγχρονων υπηρεσιών υγείας. Γι’ αυτό, δίνει έμφαση στην ανάπτυξη της ηλεκτρονικής υγείας και, παράλληλα, βρίσκεται σε συζητήσεις για την εφαρμογή του νέου Γενικού Συστήματος Υγείας. Προς την κατεύθυνση αυτή κινήθηκε και ο νέος νόμος που ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 2017. Στον υπόλοιπο κόσμο, το Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασίλειου (NHS) αποτελεί τον κύριο εκφραστή των Συστημάτων τύπου Beveridge και δίνει αυξημένο ρόλο τους γενικούς ιατρούς, ενώ τo Γερμανικό Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης είναι το χαρακτηριστικότερο Σύστημα τύπου Bismarck. Η Σουηδία, η Μάλτα και η Εσθονία αποτελούν κράτη πρότυπα σε θέματα που αφορούν την ηλεκτρονική υγεία και έχουν αναπτύξει σύγχρονους ηλεκτρονικούς φακέλους ασθενών που καλύπτουν το σύνολο των πολιτών σε όλη την επικράτεια τους. Τέλος, η Ελλάδα προσπαθεί να παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες παρά την έντονη οικονομική ύφεση που την βασανίζει τα τελευταία χρόνια. 5 Αναλύοντας τα προβλήματα του συστήματος της Κύπρου και συγκρίνοντάς τα με τα προβλήματα και τις λύσεις που δόθηκαν σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), συμπεραίνεται ότι το νέο Γενικό Σύστημα Υγείας στην Κύπρο θα πρέπει να είναι πολυασφαλιστικό, έχοντας ως κύριο ασφαλιστικό φορέα τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (Ο.Α.Υ.), χωρίς, όμως, να τερματίζεται ο ρόλος των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών. Παράλληλα, θα πρέπει να εφαρμοστεί ένα Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Υγείας, το οποίο θα συνδέει το σύνολο των προμηθευτών υγείας στην Κύπρο (δημόσιος και ιδιωτικός τομέας). Τα προβλήματα του δημόσιου τομέα μπορούν να μειωθούν αισθητά με την αυτονόμηση των δημοσίων νοσηλευτηρίων, η οποία ακολούθως μπορεί να περιορίσει τις σπατάλες χρημάτων και να προσφέρει καλύτερη διαχείριση του προσωπικού.