Αξιολόγηση της μεταμόσχευσης ήπατος ως ανάγκης δημόσιας υγείας στην Κύπρο

Εισαγωγή: Η μεταμόσχευση ήπατος αποτελεί μια σύνθετη χειρουργική πράξη που αποτελεί τη μόνη οριστική θεραπεία σε ασθενείς με οξεία ή χρονία ηπατική ανεπάρκεια. Παρά την τεκμηριωμένη αποτελεσματικότητά της, εξακολουθεί να αποτελεί επιλογή μόνο για ένα κλάσμα των ασθενών που θα ωφελούνταν από αυτή λόγω της έλλειψης μοσχευμάτων, του υψηλού κόστους της και των σύνθετων τεχνικών απαιτήσεών της. Στην Κύπρο, παρά την ύπαρξη μεταμοσχευμένων ασθενών για πάνω από 10 χρόνια, δεν υπάρχει οποιαδήποτε βιβλιογραφική πληροφορία για το μέγεθος των αναγκών και το βαθμό ικανοποίησης των χρηστών.
Σκοπός: Αναζήτηση δεδομένων για τον αριθμό των ασθενών που παραπέμπονται, την υποκείμενη νόσο τους, τη διαδικασία και το κόστος παραπομπής και το βαθμό ικανοποίησής τους.
Υλικό και Μέθοδος: αναζήτηση νοσολογικών-επιδημιολογικών δεδομένων από το αρχείο των ηπατολογικών ιατρείων των Κυβερνητικών Νοσηλευτηρίων, το μητρώο υποχρεωτικά δηλούμενων νοσημάτων, το αρχείο καρκίνου και τη Στατιστική Υπηρεσία της Δημοκρατίας. Πραγματοποίηση ημιδομημένων συνεντεύξεων με ιατρούς ασχολούμενους με τη μεταμόσχευση ήπατος και ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση. Συμπλήρωση των ερωτηματολογίων ποιότητας ζωής SF-36 και CLDQ.
Αποτελέσματα: Η μεταμόσχευση ήπατος αποτελεί ένα από τους κυριότερους λόγους παραπομπής ασθενών στο εξωτερικό στην Κύπρο, με 7 τουλάχιστον παραπομπές ετησίως. Κύρια αίτια παραπομπής είναι η κίρρωση ήπατος και δευτερευόντως η οικογενής αμυλοείδωση, η οξεία ηπατική ανεπάρκεια και το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Το υποκείμενο αίτιο της κίρρωσης είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ιογενής ηπατίτιδα, ακολουθούμενη από αλκοολική και λιπώδη νόσο ήπατος, αυτοάνοση/χολοστατική ηπατίτιδα και νόσο Wilson. Το μέσο κόστος της επέμβασης ανέρχεται στις 200.000 ευρώ περίπου, ακολουθούμενο από μηνιαίο φαρμακευτικό κόστος για την αγωγή συντήρησης 250-450 ευρώ. Αναφορικά με την ποιότητα ζωής, οι ασθενείς γενικά εμφανίζουν βελτίωση μετά τη μεταμόσχευση, αλλά εξακολουθούν να αισθάνονται μειονεκτικά σε σχέση με υγιή άτομα.
Συμπεράσματα: Η μεταμόσχευση ήπατος είναι μια σημαντική ανάγκη δημόσιας υγείας στην Κύπρο και η τρέχουσα αντιμετώπισή της δεν φαίνεται να υστερεί σημαντικά σε σχέση με τη διεθνή εμπειρία.