Οι πεποιθήσεις, τα στερεότυπα και οι φόβοι γύρω από την αναπηρία: Επιδράσεις στις πρακτικές των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ρνταξιακά περιβάλλοντα

Abstract

Η παρούσα έρευνα εξετάζει το θέμα της παρακώλησης της εφαρμογής της ισότιμης συνεκπαίδευσης στο δημοτικό σχολείο από τη σκοπιά των εκπαιδευτικών. Συγκεκριμένα, η έρευνα προσπαθεί να συμπληρώσει το κενό της βιβλιογραφίας σχετικά με τις εσωτερικές στάσεις και πεποιθήσεις των δασκάλων. Διερευνώνται, δηλαδή, οι πεποιθήσεις γύρω από την αναπηρία τόσο των δασκάλων ειδικής αγωγής των τμημάτων ένταξης όσο και των δασκάλων γενικής αγωγής γύρω από τις εσωτερικές αντιστάσεις τους σε θέματα συνεκπαίδευσης και το πώς αυτές επηρεάζουν τη διδακτικές τους πρακτικές, ώστε να γίνει κατανοητή η φύση των αντιστάσεων και να βρεθούν τρόποι υπερπήδησης αυτών των εμποδίων. Για την παρούσα ποιοτική έρευνα επιλέχθηκε η Θεμελιωμένη Θεωρία με τη χρήση ημιδομημένων συνεντεύξεων, ώστε οι 15 συνεντευξιαζόμενοι δάσκαλοι να απαντήσουν σε θέματα σχετικά με την έρευνά μας, αλλά ταυτόχρονα να έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν ελεύθερα τους προβληματισμούς τους, τους φόβους τους και οποιαδήποτε ζητήματα τους απασχολούν. Τα δεδομένα μετατράπηκαν σε κωδικούς και κατηγοριοποιήθηκαν με βάση τους στόχους της έρευνας, υποβλήθηκαν σε συνεχείς συγκρίσεις και έλεγχο, ώστε να προκύψουν οι τελικές κατηγορίες άξονα και έπειτα να οδηγηθούμε στην επιλεκτική κατηγοριοποίηση και στην ανάδυση της θεωρίας μας. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι οι πηγές αντίστασης των δασκάλων που επηρεάζουν τη διδασκαλία τους σχετίζονται με θέματα κουλτούρας της αναπηρίας, άγνοιας διαχείρισης της αλλαγής, της συνεργασίας και της υπάρχουσας σχολικής κουλτούρας και ηθικής, αλλά κυρίως με θέματα επαγγελματικής ηθικής και δικαιοσύνης σε σχέση με την αναπηρία. Η σημαντικότητα και η αναγκαιότητα της έρευνας έγκειται στο γεγονός ότι – σύμφωνα με τη βιβλιογραφική επισκόπηση - μέχρι σήμερα δεν έχουν εξεταστεί ενδελεχώς οι εσωτερικές αντιστάσεις των δασκάλων και οι επιπτώσεις τους στη διδακτική τους πρακτική. Η παρούσα έρευνα φωτίζει μια άλλη πτυχή των εμποδίων που υπάρχουν για την εφαρμογή της συνεκπαίδευσης και τα οποία θα πρέπει να εξεταστούν, ώστε να μπορέσει να εφαρμοστεί με επιτυχία.