Η αστική ανάπλαση της πρώην λιμενο-βιομηχανικής παράκτιας περιοχής των λιπασμάτων στη Δραπετσώνα

Abstract

Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στην αναζήτηση ενός βιώσιμου αναπτυξιακού μοντέλου για τον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας, προσαρμοσμένο στις ανάγκες του εμπορίου, της ψυχαγωγίας και του πολιτισμού του 21ου αιώνα, το οποίο θα μετατρέψει τη μεγάλη εγκαταλελειμμένη περιοχή της πρώην λιμενο-βιομηχανικής παράκτιας περιοχής των Λιπασμάτων στη Δραπετσώνα σε νέα, με πράσινο και υψηλής ποιότητας περιβάλλον, με τόπους για γραφεία, εμπορικά κέντρα, με πολιτιστικά πολύκεντρα και αίθουσες ψυχαγωγίας, ανοίγοντας ουσιαστικά μία νέα διαδρομή της πόλης προς τη θάλασσα. Αρχικά παρουσιάζεται μία αναδρομή στο παρελθόν και στα πρώτα χρόνια λειτουργίας της Ανωνύμου Ελληνικής Εταιρείας Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων (Α.Ε.Ε.Χ.Π.-Λ), η οποία ιδρύθηκε το 1909 και επέδειξε μεγάλη οικονομική πρόοδο κατά το πέρασμα των χρόνων, προσφέροντας εργασία σε εκατοντάδες ανθρώπους, οι οποίοι στη συνέχεια διαμόρφωσαν οικιστικά τη γύρω περιοχή. Παράλληλα, καταγράφονται οι διάφορες όψεις των εκάστοτε προτάσεων και πολεοδομικών μελετών που είχαν συνταχθεί για την περιοχή στο πέρασμα των χρόνων. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στο σχέδιο ανάπλασης της πόλης του Λίβερπουλ της Αγγλίας, η οποία -εξαιτίας της αποβιομηχάνισης τη δεκαετία του ’80 και του κλεισίματος των εργοστασίων- μετατράπηκε σε μια παρακμιακή πόλη με ολοένα φθίνουσα πορεία, που δεν μπορούσε να συντηρήσει ούτε τους ίδιους της τους κατοίκους. Μέσω της συγκριτικής επισκόπησης της περιοχής της Δραπετσώνας με την αντίστοιχη των docklands στο Λίβερπουλ, εξετάζεται η αναγέννηση αυτών των παράκτιων περιοχών βάσει στρατηγικών επιλογών και δημιουργίας ποικίλων εστιών ανάπτυξης ενδιαφέροντος, κυρίως για τους επισκέπτες, ενώ δίνεται έμφαση στην πολιτιστική πολιτική που ασκείται κατά την ανάπλαση αυτών των πρώην βιομηχανικών χώρων. Επίσης, μέσω της κριτικής προσέγγισης του ζητήματος της αστικής αναβίωσης και της προώθησης των πόλεων, διερευνώνται τρόποι βελτίωσης του υπαίθριου χώρου, έλξης δραστηριοτήτων πολιτισμού και τουρισμού, δημιουργίας νέων χρήσεων, στοχεύοντας στην κοινωνική και οικονομική αναζωογόνηση της περιοχής, στην ένωση της πόλης με τη 6 θάλασσα, στην καλύτερη αξιοποίηση των φυσικών, αλλά και οικονομικών πόρων και στην ανάγκη για βιωσιμότητα του περιβάλλοντος. Στη σημερινή εποχή της απόλυτης οικονομικής δυσπραγίας το κράτος και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης οφείλουν να επινοήσουν ένα σχέδιο παρεμβατικής πολιτικής, με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη της πόλης, η οποία θα ωθεί τις δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας να εκφράζονται, να δημιουργούν και να συγκλίνουν σε στρατηγικούς στόχους, με μεγαλύτερη ενέργεια απ’ ότι στο παρελθόν. Μετά τις πρόσφατες πολιτικές αποφάσεις που αποδίδουν τη χρήση μεγάλου τμήματος αυτής της τέως βιομηχανικής ζώνης της Δραπετσώνας, έκτασης περίπου 600 στρεμμάτων, οριστικά και αποκλειστικά και μόνο στον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας, χωρίς ο Δήμος να οφείλει αντάλλαγμα για την άσκηση της χρήσης και με γνώμονα τη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αλλά και την αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη, θα γίνει προσπάθεια να αποδοθεί η περιοχή σε αστική χρήση, με έμφαση στον πολιτισμό και στην κατανάλωση, έτσι ώστε να αναδειχθεί ο καθοριστικός ρόλος της στην ανάπτυξη της περιφερειακής οικονομίας.