Συγκριτική μελέτη δυο τεχνικών χειρουργικής αποκατάστασης χονδρινών βλαβών του γόνατος: Τεχνικής μεταμόσχευσης αυτόλογων καλλιεργημένων χονδροκυττάρων 3ης γενεάς (MACI) Vs Τεχνική μικροκαταγμάτων

Abstract

Οι επιφάνειες των οστών στο γόνατο καλύπτονται με τον αρθρικό χόνδρο της άρθρωσης, «μια λαστιχένια ουσίας» η οποία είναι πολύ λεία, επιτρέποντας την κίνηση στην άρθρωση χωρίς τριβή. Τα κύτταρα που σχηματίζουν τον χόνδρο ονομάζονται χονδροκύτταρα. Ο φυσικός χόνδρος ονομάζεται υαλώδης χόνδρος. Τις τελευταίες δεκαετίες, η θεραπεία για αποκατάσταση του κατεστραμμένου χόνδρου δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην επιστημονική κοινότητα των ορθοπαιδικών χειρουργών, με αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται διάφορα είδη χειρουργείων για τη θεραπεία τους. Στη συγκεκριμένη μελέτη, αναφέρονται και συγκρίνονται τα αποτελέσματα δύο μόνο μεθόδων. Αυτές είναι η μέθοδος των «μικροκαταγμάτων» ( κατά την οποία μικρές οπές δημιουργούνται στο οστό κάτω από την κατεστραμμένη περιοχή για να επιτρέψουν στα κύτταρα του μυελού των οστών να γεμίσουν την οπή και με αυτό τον τρόπο να σχηματίσουν ιστό που ονομάζεται «ινώδες χόνδρος») καθώς και η μέθοδος της «αυτόλογης εμφύτευσης χονδροκυττάρων με μεμβράνη σε δύο στάδια-MACI « (η οποία στοχεύει στην αντικατάσταση του κατεστραμμένου χόνδρου με υαλώδη χόνδρο. Πιο συγκεκριμένα, ένα μικρό κομμάτι αρθρικού χόνδρου λαμβάνεται από το γόνατο και τα χονδροκύτταρα καλλιεργούνται στο εργαστήριο, μέχρι να υπάρξουν εκατομμύρια κύτταρα, τα οποία εμφυτεύονται στην κατεστραμμένη περιοχή μέσω μιας μεμβράνης). Σκοπός: Η σύγκριση και ταυτόχρονα η αξιολόγηση (μετά από 5ετής μετεγχειρητικής παρακολούθησης) των ασθενών που υποβλήθηκαν σε χειρουργική αποκατάσταση στο γόνατο λόγω κάποιας/ες μεγάλης/ες χόνδρινης/ες βλάβης/ες (μεγαλύτερης των 2,5cm2 χωρίς τη συμμετοχή ή διαταραχή του υποχονδρίου οστού) με την τεχνική της μεταμόσχευσης των «αυτόλογων καλλιεργημέων χονδροκυττάρων 3ης γενεάς (MACI)» και με την τεχνική των «μικροκαταγμάτων». Ακόμη, θα γίνει προσπάθεια να αποδειχθεί ότι με τη μέθοδο MACI παρουσιάζονται καλύτερα αποτελέσματα με λιγότερο κόστος μακροχρόνια για τον ασθενή. Δείγμα-Μέθοδος: Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από τον 5/2008 έως και τον 4/2017. Οι χειρουργικές επεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν τη χρονική περίοδο 5/2008-9/2012 και από τον 11/2007-10/2011 για μικροκατάγματα και για τα MACI, αντίστοιχα. Οι επεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν από δύο εξειδικευμένους ορθοπαιδικούς χειρουργούς. Η μετεγχειρητική παρακολούθηση γινόταν σε συχνά χρονικά διαστήματα από τον θεράποντα ιατρό και ταυτόχρονα όλοι οι ασθενείς ακολουθούσαν το ίδιο φυσικοθεραπευτικό πρωτόκολλο (ανάλογα με τις βλάβες και το είδος το χειρουργείου). Επιπλέον, οι ασθενείς συμπλήρωναν δύο ερωτηματολόγια του IKDC&KOOS στις ακόλουθες χρονικές περιόδους: προεγχειρητικά, 6 μήνες μετεγχειρητικά, 1 χρόνο μετεγχειρητικά, 2 χρόνια μετεγχειρητικά, 3 χρόνια μετεγχειρητικά, 4 χρόνια μετεγχειρητικά και 5 χρόνια μετεγχειρητικά. Βάση αυτών των ερωτηματολογίων έγινε η σύγκριση και η αξιολόγηση των χειρουργικών μεθόδων. Η συγκεκριμένη μελέτη περιλαμβάνει 33 ασθενείς (39,39% υποβλήθηκαν σε επέμβαση μικροκαταγμάτων & 60,61% MACI) εκ των οποίων 24 είναι άνδρες (72,7%) και 9 είναι γυναίκες (27,3%). Ο μέσος όρος ηλικίας των ασθενών που υποβλήθηκαν σε επέμβαση μικροκαταγμάτων και MACI ήταν 42,85 ετών και 28,65 ετών, αντίστοιχα. Το μέγεθος των χόνδρινων βλαβών που αναγνωρίστηκαν και θεραπεύθηκαν ήταν 5.48cm2 και 7.254cm2 που αφορούσαν τα μικροκατάγματα και MACI, αντίστοιχα. Οι περισσότερες βλάβες παρατηρήθηκαν στο έσω μηριαίο κόνδυλο (20), στη μηριαία τροχιλία (8), στην επιγονατίδα (8), στον έξω μηριαίο κόνδυλο (6), στον έσω και έξω κνημιαίο κόνδυλο (1&1). Σε 23 ασθενείς (47.82% μικροκατάγματα και 53.18% MACI) παρατηρήθηκαν μονομερή βλάβη του χόνδρου, σε 9 ασθενείς διμερή βλάβη (22.22% σε μικροκατάγματα και 77.77% σε MACI) και σε ένα ασθενή (MACI) παρατηρήθηκαν 3 βλάβες σε διαφορετικά σημεία της άρθρωσης. Σε κάποιους από τους ασθενείς που υποβλήθηκαν σε επέμβαση θεωρήθηκε ως πιο ορθό από το θεράποντα ιατρό κατά τη διάρκεια του χειρουργείου (κατόπιν συνεννόησης με τον ασθενή, προεγχειρητικά) να γίνει οποιαδήποτε άλλη θεραπευτική μέθοδος η οποία θα ήταν η καλύτερη και ιδανικότερη θεραπεία στην ύπαρξη κάποιας άλλης βλάβης μέσα στην άρθρωση π.χ. μερική μηνισκεκτομή, συρραφή μηνίσκου, συνδεσμοπλαστική του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, διόρθωση του ανατομικού άξονα του γόνατος κ.τ.λ. Η αποκατάσταση του χόνδρου με τη μέθοδο MACI έγινε σε δύο χειρουργικά στάδια: α) στο πρώτο χειρουργείο (αρθροσκοπικά) πάρθηκε χόνδρος από την άρθρωση του γόνατος το οποίο στάλθηκε σε εργαστήριο για περαιτέρω επεξεργασία (για πολλαπλασιασμό των κυττάρων) και β) το δεύτερο χειρουργείο πραγματοποιήθηκε 4-6 βδομάδες αργότερα όπου και έγινε η εμφύτευση των χονδροκυττάρων μέσω μιας μεμβράνης. Η οποιαδήποτε άλλη βλάβη που παρατηρήθηκε στην άρθρωση «διορθώθηκε» στο δεύτερο χειρουργείο. Αποτελέσματα: Μέσω των δύο ερωτηματολογίων του KOOS και IKDC υπήρξαν τα ακόλουθα αποτελέσματα μετά από 5ετή μετεγχειρητική παρακολούθηση: α) IKDC 70% και 90.42% για μικροκατάγματα και MACI αντίστοιχα και β) KOOS μεθόδου μικροκαταγμάτων 88.2% , 84.64%, 85.64%, 57.86% και 70% για το άλγος, τα συμπτώματα, τη λειτουργικότητα, τον αθλητισμό και την ποιότητα ζωής αντίστοιχα KOOS μεθόδου MACI 95.95%, 90.95%, 97.55%, 81% και 80.8% για το άλγος, τα συμπτώματα, τη λειτουργικότητα, τον αθλητισμό και την ποιότητα ζωής αντίστοιχα. Συμπέρασμα: Διαπιστώνεται πως και με τις δύο μεθόδους υπάρχει σημαντική κλινική βελτίωση των συμπτωμάτων, αλλά με τη μέθοδο MACI οι ασθενείς αισθάνονται και αναφέρουν πιο ανακουφιστικοί από τα συμπτώματα και το άλγος. Επίσης, οι ασθενείς του MACI μπορούν να ασχοληθούν ξανά με τον αθλητισμό (81%), σε αντίθεση με τους ασθενείς των μικροκαταγμάτων (57.86%). Ακόμη, όσοι ασθενείς υποβλήθηκαν σε επέμβαση με τη μέθοδο της MACI έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής (80.8%) από ότι οι ασθενείς των μικροκαταγμάτων (70% ). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου IKDC, αποδεικνύεται ότι η χειρουργική μέθοδος MACI έχει υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας (90.42%) σε αντίθεση με τη μέθοδο των μικροκαταγμάτων (70%) για αποκατάσταση μιας χονδροπάθειας του γόνατος >2.5cm2.