Η επαγγελματική εξουθένωση του προσωπικού του αντικαρκινικού συνδέσμου Κύπρου

Η επαγγελματική εξουθένωση, αποτελείται από τρεις υποκατηγορίες, ήτοι, α) την συναισθηματική εξάντληση, β) την αποπροσωποποίηση και γ) τα προσωπικά επιτεύγματα. Ο όρος, επαγγελματική εξουθένωση, αναφέρθηκε για πρώτη φορά από τον ψυχολόγο, Herbert J. Freudenberger,το 1974, ο οποίος τον όρισε, ως “η εξάντληση του ατόμου, η οποία προέρχεται από την παρατεταμένη χρήση των ενεργειακών αποθεμάτων.” Ο πλέον όμως διαδεδομένος ορισμός έχει δοθεί από την ψυχολόγο Christine Maslach, σύμφωνα με την οποία, επαγγελματική εξουθένωση είναι, “η απώλεια ενδιαφέροντος για τους ανθρώπους με τους οποίους κάποιος εργάζεται, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής εξάντλησης και χαρακτηρίζεται από συναισθηματική εξάντληση όπου ο επαγγελματίας δεν έχει πλέον καθόλου θετικά αισθήματα συμπάθειας ή σεβασμού για τους πελάτες ή ασθενείς.” Το πρόβλημα της συναισθηματικής εξουθένωσης άρχισε να απασχολεί την επιστημονική κοινότητα στα μέσα τη δεκαετίας του 1970.

Σκοπός
Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εξετάσει τον βαθμό της επαγγελματικής εξουθένωσης του προσωπικού του Αντικαρκινικού Συνδέσμου Κύπρου. Να αναλύσει τα αποτελέσματά της, να φέρει στην επιφάνεια τυχόν προβλήματα που προκύπτουν και να ετοιμάσει προτάσεις για την αξιοποίηση των.

Μεθοδολογία
Για την ετοιμασία της έρευνας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο της Christine Maslach, το γνωστό ως, Maslach Burnout Inventory, (MBI). Η στατιστική ανάλυση των απαντήσεων από το ερωτηματολόγιο έγινε με την χρησιμοποίηση του Στατιστικού Πακέτου Κοινωνικών Επιστημών, SPSS V.16. Ζητήθηκε από το προσωπικό όπως το συμπληρώσει, ανώνυμα και το επιστρέψει σε φάκελο, τοποθετώντας το στο κιβώτιο προσφορών, που βρίσκεται στα κεντρικά γραφεία του Συνδέσμου, με σκοπό να διαφυλαχθεί η εχεμύθειά του.

Αποτελέσματα
Από τους εξήντα επτά εργαζόμενους στον Σύνδεσμο, απάντησαν το ερωτηματολόγιο οι πενήντα έξι, ποσοστό 83,58%. Από αυτούς το 81,10% είναι γυναίκες και το 18,9% άνδρες. Σε επίπεδο εκπαίδευσης, το 37,5% δηλώνουν κάτοχοι πτυχιακού τίτλου, το 35,4% απόφοιτοι μέσης, το 14,6% απόφοιτοι νοσηλευτικής σχολής, ΤΕΙ/ ΑΕΙ και τέλος το 12,5% κάτοχοι διδακτορικού / μεταπτυχιακού τίτλου. Από την ανάλυση των ερωτηματολογίων προέκυψε ότι ένα ποσοστό της τάξης του 83,93% δεν παρουσιάζουν ψηλά επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης, ενώ οι 16,07% παρουσιάζουν. Η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων που παρουσιάζουν ψηλά ποσοστά είναι γυναίκες, παντρεμένες και εργάζονται κυκλικό ωράριο.

Συμπεράσματα
Τα ευρήματα της έρευνας παρουσιάζουν την πλειοψηφία του προσωπικού του Αντικαρκινικού Συνδέσμου Κύπρου, να έχουν χαμηλά ποσοστά στις δύο υποκατηγορίες της επαγγελματικής εξουθένωσης. Σύμφωνα δε με τη διεθνή βιβλιογραφία άτομα τα οποία έχουν τουλάχιστον στις δύο από τις τρεις υποκατηγορίες χαμηλά ποσοστά δεν παρουσιάζουν συμπτώματα επαγγελματικής εξουθένωσης. Αντίθετα, εννέα άτομα παρουσίασαν ψηλά ποσοστά στις δύο από τις τρείς συνιστώσες, συνεπώς, αυτά τα εννέα άτομα, είναι επιρρεπείς στην επαγγελματική εξουθένωση.
Θα πρέπει να καταρτιστούν προγράμματα στήριξης του προσωπικού, με σκοπό να βοηθηθούν αυτά τα ένδεκα άτομα και εργαζόμενοι που μοιράζονται κοινούς παράγοντες κινδύνων, π.χ. γυναίκες παντρεμένες, καθώς επίσης και τα άτομα με μέτρια ποσοστά ούτως ώστε να μη μετακινηθούν στα ψηλά επίπεδα. Με τη λήξη των προγραμμάτων στήριξης θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μελέτη, κατά πόσον υπήρχε θετική αντίδραση εκ μέρους των συμμετεχόντων.
Η παρακολούθηση επιβάλλεται να είναι συνεχής, μέσα από διάφορες πρακτικές, όπως ερωτηματολόγια. Η ανάλυσή των θα βοηθά την διεύθυνση του Συνδέσμου να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα, με σκοπό και στόχο την αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων, δηλαδή την παρουσία ψηλών επιπέδων επαγγελματικής εξουθένωσης, η οποία έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει ο Σύνδεσμος.