Παραγωγή λόγου στο γυμνάσιο. Αναλυτικά προγράμματα, σχολικά εγχειρίδια και διδακτική πρακτική

Abstract

Η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή έχει ως βασικό άξονα το μάθημα της νεοελληνικής γλώσσας και, συγκεκριμένα, την παραγωγή λόγου στις τρεις τάξεις του γυμνασίου στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται: α) στις σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις, β) στα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, γ) στα σχολικά εγχειρίδια, και δ) στη διδακτική πράξη.

Η διατριβή χωρίζεται σε πέντε κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο δίνεται μια συνοπτική παρουσίαση σύγχρονων παιδαγωγικών προσεγγίσεων της γλωσσοδιδακτικής και των βασικών τους αρχών. Επίσης, αναλύεται η παραγωγή λόγου ως διαδικασία η οποία βασίζεται σε τρία στάδια: το προσυγγραφικό, συγγραφικό και μετασυγγραφικό. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα ισχύοντα αναλυτικά προγράμματα της Ελλάδας, καθώς και ένα πρότυπο αναλυτικό πρόγραμμα που προτάθηκε το 2011 και συνάδει με τις σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στη δομή των σχολικών εγχειριδίων που αποτελούν το βασικό εργαλείο για τη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος και γίνεται, παράλληλα, αντιπαραβολή τους με τα όσα προτείνονται στα αναλυτικά προγράμματα σπουδών. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η ποιοτική έρευνα με εθνογραφικά εργαλεία που πραγματοποιήθηκε σε τρεις σχολικές τάξεις ελληνικού γυμνασίου και που αποτέλεσε τη βασική πηγή συλλογής δεδομένων για τη διδακτική πρακτική, καθώς παρατηρήθηκε η διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος σε πραγματικές συνθήκες. Επίσης, επιχειρήθηκε η σύνδεση των διδακτικών πρακτικών με τις σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις. Ως κατακλείδα προτάθηκαν διάφορες βελτιωτικές αλλαγές οι οποίες θεωρούμε ότι θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αναβάθμιση του γλωσσικού μαθήματος.

Συμπερασματικά, η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή επιχειρεί να αναδείξει την αναγκαιότητα για αναβάθμιση των αναλυτικών προγραμμάτων και των σχολικών εγχειριδίων, καθώς επίσης και για επιβολή βελτιωτικών αλλαγών στη διδακτική πράξη προκειμένου να υπάρξει εκσυγχρονισμός τόσο του γλωσσικού μαθήματος όσο και των μαθησιακών αποτελεσμάτων.