Γνώσεις και πεποιθήσεις των Ελλήνων ανδρών για την οστεοπόρωση. Εφαρμογή του μοντέλου των "πεποιθήσεων για την υγεία"

Abstract

Η οστεοπόρωση είναι σκελετική νόσος, που χαρακτηρίζεται από μείωση της οστικής πυκνότητας, διαταραχή της αρχιτεκτονικής των οστών και επιρρέπεια σε κατάγματα. Η επιδημιολογία και η παθοφυσιολογία της δικαιολογούν εν μέρει την τάση να θεωρείται και να αντιμετωπίζεται ως γυναικεία νόσος.

Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στον προσδιορισμό του επιπέδου γνώσεων των Ελλήνων ανδρών για την οστεοπόρωση και την καταγραφή των πεποιθήσεών τους για τη νόσο, μέσω του κοινωνικογνωστικού μοντέλου των πεποιθήσεων για την υγεία. Η συλλογή των στοιχείων έγινε με τα ερωτηματολόγια Osteoporosis Health Belief Scale (OHBS), Facts on Osteoporosis Quiz (FOOQ) και Male Osteoporosis Knowledge Quiz (MOKQ), που μεταφράστηκαν στα Ελληνικά για πρώτη φορά.

Στη μελέτη συμμετείχαν 330 άνδρες, ηλικίας 18-65 ετών (μέσος όρος 28,3). Μόνο 43 άνδρες (13%) είχαν ενημερωθεί στο παρελθόν για την οστεοπόρωση. Ο συντελεστής Cronbach α για τους 7 παράγοντες της OHBS κυμάνθηκε μεταξύ 0,747 και 0,835, επιβεβαιώνοντας την αξιοπιστία του Ελληνικού ερωτηματολογίου. Η μέση βαθμολογία ήταν 126,33 (εύρος 74-175 και SD=11,57). Η διάμεση τιμή ήταν 126. Με βάση τις επιμέρους βαθμολογίες στην OHBS, οι άνδρες αντιλαμβάνονται την οστεοπόρωση ως σοβαρή νόσο (17,21 βαθμοί), αν και σε μικρότερο βαθμό πιστεύουν ότι μπορεί να προσβληθούν από αυτή (16,18 βαθμοί). Ποσοστό μεγαλύτερο του 50% αντιλαμβάνεται τον προληπτικό ρόλο της άσκησης και της λήψης ασβεστίου και προβάλλει λιγοστά εμπόδια στην εκδήλωση των αντίστοιχων συμπεριφορών. Η ισχυρότερη θετική συσχέτιση εντοπίστηκε μεταξύ των παραγόντων «οφέλη άσκησης» και «κίνητρα για την υγεία».

Η μέση βαθμολογία στο FOOQ ήταν 7,67 (μέγιστη 17) και 1,13 στο MOKQ. Κάθε ερώτηση του MOKQ απαντήθηκε σωστά από λιγότερους από τους μισούς άνδρες. Το επίπεδο γνώσεων για την οστεοπόρωση συσχετίστηκε θετικά με το επάγγελμα, το επίπεδο εκπαίδευσης και την προηγηθείσα ενημέρωση.

Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν τις περιορισμένες γνώσεις των ανδρών για την οστεοπόρωση και αναδεικνύουν την ανάγκη ενημερωτικών και εκπαιδευτικών παρεμβάσεων στα πλαίσια βελτίωσης της δημόσιας υγείας.