Εκτίμηση της ποιότητας ζωής μετά απο Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο

Abstract

Εισαγωγή και Σκοπός: Η μέτρηση της Ποιότητας Ζωής στους πάσχοντες από Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΑΕΕ) είναι χρήσιμη για την καλύτερη κατανόηση της αντίδρασης του πάσχοντα στην πάθησή του, την ανάπτυξη θεραπευτικών μεθόδων και την καταγραφή της αποτελεσματικότητας των θεραπευτικών παρεμβάσεων. Παρά το ότι τα ΑΕΕ αποτελούν τη συχνότερη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως υπάρχουν πολύ περιορισμένα δεδομένα σχετικά με την εκτίμηση της ποιότητας ζωής στους ασθενείς με ΑΕΕ από την Ελλάδα. Σκοπός της παρούσας συγχρονικής μελέτης ήταν η εκτίμηση της ποιότητας ζωής σε διαδοχικούς ασθενείς με ΑΕΕ και την καταγραφή των παραγόντων εκείνων (δημογραφικά χαρακτηριστικά, παράγοντες κινδύνου, νευρολογική βαρύτητα εκδήλωσης ΑΕΕ, εντόπιση, υποκείμενος αιτιοπαθογενετικός μηχανισμός, επιπλοκές όπως συνυπάρχουσα καταθλιπτική διαταραχή) που συσχετίζονται ανεξάρτητα με την ποιότητα ζωής. Μεθοδολογία: Μελετήθηκαν διαδοχικοί ασθενείς με οξύ πρωτο-εμφανιζόμενο ΑΕΕ χωρίς προηγούμενο ιστορικό αναπηρίας οι οποίοι νοσηλεύθηκαν κατά τη διάρκεια ενός διαστήματος 7 μηνών στη Νευρολογική Κλινική ενός Τριτοταγούς Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου. Καταγράφηκαν προοπτικά δημογραφικά χαρακτηριστικά, αγγειακοί παράγοντες κινδύνου και η νευρολογική βαρύτητα εκδήλωσης ΑΕΕ με βάση την κλίμακα National Instute of Health Stroke Scale (NIHSS, εύρος 0-34 βαθμοί). Τα ΑΕΕ ταξινομήθηκαν με βάση τον αιτιοπαθογενετικό τους μηχανισμό σε ισχαιμικά και αιμορραγικά και με βάση την εντόπιση τους στην περιοχή κατανομής του καρωτιδικού και σπονδυλοβασικού συστήματος αγγείων. Στο Ειδικό Εξωτερικό Ιατρείο ΑΕΕ της Νευρολογικής Κλινικής εκτιμήθηκε η ποιότητα ζωής των ασθενών σε χρονικό διάστημα 30-45 ημερών από την εκδήλωση του ΑΕΕ με βάση την Ειδική Κλίμακα Εκτίμησης 7 7 της Ποιότητας Ζωής σε ασθενείς με ΑΕΕ SS – QOL (Stroke Specific Quality of Life Scale, εύρος 1-5 βαθμοί). Επίσης εκτιμήθηκε η τυχόν συνυπάρχουσα καταθλιπτική διαταραχή με βάση την κλίμακα CES-D (Center for Epidemiologic Studies Depression Scale, εύρος 0-60 βαθμοί). Η συσχέτιση των μεταβλητών που καταγράφηκαν με την ποιότητα ζωής διενεργήθηκε με μονο- και πολύ-παραγοντικά μοντέλα γραμμικής παλινδρόμησης και με τη σταθερά αλληλεξάρτησης κατά Pearson (r). Αποτελέσματα: Μελετήθηκαν συνολικά 82 ασθενείς με ΑΕΕ (μέση ηλικία 63±13 έτη, 40% άνδρες, 82% ισχαιμικά, 81% εντοπισμένα στο καρωτιδικό σύστημα αγγείων). Κατά την εξέταση των ασθενών στο Ειδικό Εξωτερικό Ιατρείο ΑΕΕ της Κλινικής διαπιστώθηκε καταθλιπτική διαταραχή σε 21 ασθενείς (26%), ενώ σε 61 ασθενείς (74%) διαπιστώθηκε επιδείνωση της ποιότητας ζωής μετά το ΑΕΕ. Η υψηλότερη και χαμηλότερη βαθμολογία στους επιμέρους τομείς της ποιότητας ζωής καταγράφηκε σε αυτούς της όρασης και της λειτουργίας των άνω άκρων αντίστοιχα. Στην πολυπαραγοντική ανάλυση παλινδρόμησης μόνο η νευρολογική βαρύτητα εκδήλωσης ΑΕΕ και η συνυπάρχουσα καταθλιπτική διαταραχή παρουσίασαν ανεξάρτητη συσχέτιση με τη συνολική βαθμολογία της SS-QOL. Η αύξηση της νευρολογικής βαρύτητας εκδήλωσης ΑΕΕ κατά μία μονάδα της κλίμακας NIHSS παρουσίασε ανεξάρτητη συσχέτιση με την ελάττωση της συνολικής βαθμολογίας της SS-QOL κατά 0.093 βαθμούς (95% όρια εμπιστοσύνης 0.056-0.130 βαθμοί, p<0.001). Αντίστοιχα η συνυπάρχουσα καταθλιπτική διαταραχή παρουσίασε ανεξάρτητη συσχέτιση με την ελάττωση της συνολικής βαθμολογίας της SS-QOL κατά 0.658 βαθμούς (95% όρια εμπιστοσύνης 0.165-1.151 βαθμοί, p=0.010). Καταγράφηκαν δύο ισχυρές αρνητική αλληλεξαρτήσεις μεταξύ του βαθμού της νευρολογικής βαρύτητας εκδήλωσης του ΑΕΕ και της ποιότητας ζωής μετά από ΑΕΕ (r=-0.795, p<0.001) 8 8 καθώς και μεταξύ του βαθμού της συνυπάρχουσας καταθλιπτικής διαταραχής και της ποιότητας ζωής μετά από ΑΕΕ (r=-0.868, p<0.001). Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης αναδεικνύουν ότι σχεδόν 1 στους 4 ασθενείς εκδήλωσε κατάθλιψη μετά το ΑΕΕ, ενώ σχεδόν 3 στους 4 ασθενείς παρουσίασαν επιδείνωση της ποιότητας ζωής μετά από το ΑΕΕ. Τόσο η αυξημένη νευρολογική βαρύτητα εκδήλωσης ΑΕΕ όσο και η συνυπάρχουσα καταθλιπτική διαταραχή συσχετίσθηκαν με χειρότερη ποιότητα ζωής μετά το ΑΕΕ. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, οι αγγειακοί παράγοντες κινδύνου, η εντόπιση και ο υποκείμενος αιτιοπαθογενετικός μηχανισμός ΑΕΕ δεν παρουσίασαν ανεξάρτητη συσχέτιση με την ποιότητα ζωής μετά το ΑΕΕ.