| dc.description.abstract | Η μετάβαση στην εμμηνόπαυση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου (ΚΑΝ). Η λιποπρωτεΐνη (a) [Lap(a)], ένας ανεξάρτητος παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου, πιθανά να αποτελεί έναν από τους παθογενετικούς μηχανισμούς για τη σχέση εμμηνόπαυσης και ΚΑΝ. Μερικές, αλλά όχι όλες οι μελέτες, καταδεικνύουν μία πιθανή μείωση των επιπέδων της Lp(a) με τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (ΘΟΥ) και την τιμπολόνη, αν και τα στοιχεία είναι αντικρουόμενα.
Σκοπός:
Συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση της επίδρασης ΘΟΥ και της τιμπολόνης στα επίπεδα της Lap(a) πλάσματος στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Υλικό και μέθοδος:
Αναζήτηση τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών στις βάσεις δεδομένων Medline, Scopus, EMBASE και Cochrane, αναφορικά με την επίδραση της ΘΟΥ και της τιμπολόνης στα επίπεδα της Lp(a) πλάσματος στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (δημοσιευμένες μέχρι το Φεβρουάριο του 2016).
Αποτελέσματα:
Συζευγμένο οιστρογόνο (CEE) χορηγήθηκε σε 14 μελέτες, από του στόματος 17β-οιστραδιόλη σε 24 μελέτες, διαδερμική 17β-οιστραδιόλη σε 13 μελέτες, βαλερική οιστραδιόλη σε 7 μελέτες, ενδορρινική οιστραδιόλη σε μία μελέτη, οιστραδιόλη σε μορφή εμφυτεύματο σε μία μελέτη και τιμπολόνη σε 10 μελέτες.
Σε 24 μελέτες έγινε σύγκριση της ΘΟΥ με εικονικό φάρμακο ή μη-θεραπεία (34 ζεύγη συγκρίσεων). Η ΘΟΥ προκαλεί σημαντική μείωση των συγκεντρώσεων της Lp(a) σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο ή τη μη-θεραπεία [μέση απόλυτη διαφορά μετά τη ΘΟΥ: -4,41 mg/dl, 95% διάστημα εμπιστοσύνης (ΔΕ): -2,82 έως -5,44, p<0,0001], με σημαντική ετερογένεια μεταξύ των μελετών (x2=157, df=33, I2=79%), χωρίς σφάλμα δημοσίευσης. Η μέση σχετική διαφορά (%) ήταν -20,35% (95% ΔΕ: -25,33% έως -15,37%, p<0,0001), με σημαντική ετερογένεια μεταξύ των μελετών (x2=2245, df=33, I2=98,5%), χωρίς σφάλμα δημοσίευσης.
Σε 7 μελέτες χρησιμοποιήθηκε η τιμπολόνη, η οποία προκαλεί μη στατιστικά σημαντική μείωση των συγκεντρώσεων της Lp(a) σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο ή τη μη-θεραπεία (μέση απόλυτη διαφορά: -12,24 mg/dl, 95% ΔΕ: -25,51 έως 1,03, p=0.071), με σημαντική ετερογένεια μεταξύ των μελετών (x2=48, df=6, I2=87,4%) χωρίς σφάλμα δημοσίευσης. Η μέση σχετική διαφορά (%) των συγκεντρώσεων ήταν -23,84% (95% ΔΕ: -63,43% έως 15,74%, p=0,238), με σημαντική ετερογένεια μεταξύ των μελετών (x2=465, df=6, I2=98,7%), χωρίς σφάλμα δημοσίευσης. Δεν βρέθηκε διαφορά μεταξύ ΘΟΥ και τιμπολόνης.
Σχετικά με την οδό χορήγησης, το p.o. οιστρογόνο προκαλεί σημαντικά μεγαλύτερη μείωση των συγκεντρώσεων της Lp(a) σε σύγκριση με το διαδερμικό οιστρογόνο (μέση απόλυτη διαφορά: 9,09 mg/dl, 95% ΔΕ: 2,98 έως 15,21, p=0,004), με σημαντική ετερογένεια μεταξύ των μελετών (x2=63, df=9, I2=85,7%), χωρίς σφάλμα δημοσίευσης. Η μέση σχετική διαφορά των συγκεντρώσεων της Lp(a) ανάμεσα στο διαδερμικό και p.o. οιστρογόνο ήταν 37,66% (95% ΔΕ: 16,84% έως 58,48%, p<0,0001), με σημαντική ετερογένεια μεταξύ των μελετών (x2=889, df=9, I2=99%), χωρίς σφάλμα δημοσίευσης.
Δεν βρέθηκε διαφορά όσον αφορά στην επίδραση της ΘΟΥ στα επίπεδα της Lp(a) ανάλογα με το σχήμα της ΘΟΥ (συνεχές ή κυκλικό), τη δόση του οιστρογόνο (υψηλή-συμβατική και χαμηλή δόση) και το συνδυασμό ή όχι με προγεσταγόνο.
Συμπεράσματα: Η παρούσα μετα-ανάλυση βρήκε ότι η ΘΟΥ οδηγεί σε σημαντική ελάττωση των συγκεντρώσεων της Lp(a), χωρίς σημαντική διαφορά σε σύγκριση με την τιμπολόνη. Η τιμπολόνη προκαλεί μη στατιστικά σημαντική ελάττωση των επιπέδων της Lp(a). Η λήψη οιστρογόνου από του στόματος είναι περισσότερο αποτελεσματική από το διαδερμικό οιστρογόνο, ενώ το σχήμα της ΘΟΥ (συνεχές ή κυκλικό), η δόση του οιστρογόνου και η προσθήκη του προγεσταγόνου δεν επηρεάζουν την επίδραση της ΘΟΥ στα επίπεδα της ΘΟΥ. | el_GR |
| dc.description.translatedabstract | Transition to menopause has been associated with increased cardiovascular disease (CVD) risk; lipoprotein(a) [Lp(a)], an independent CVD risk factor, may be one of the pathogenetic mechanisms for this association. Some, but not all studies, indicate a potential Lp(a)-lowering effect for hormone replacement therapy (HRT) and tibolone, although data are heterogenous and conflicting.
Aims:
Systematic review and meta-analysis of the effect of HRT and tibolone on Lp(a) concentrations in post-menopausal women.
Methods:
Medline, Scopus, EMBASE and Cochrane databases were searched for randomized-controlled studies, investigating the effect of HRT on Lp(a) concentrations (up to February 2016) in postmenopausal women.
Results:
The literature search identified 49 eligible studies, published between 1995 and 2012. Conjucated equine estrogen (CEE) was used in 14 studies, oral 17β-estradiol in 24, transdermal 17β-estradiol in 13, estradiol valerate in 7, intranasal estradiol in one and implant estradiol in another one. Tibolone was used in 10 studies.
In 24 studies HRT was compared with placebo or no therapy. HRT caused a significant reduction in Lp(a) concentrations in comparison with placebo or no therapy [mean absolute difference: -4.41 mg/dl, 95% confidence interval (CI): -2.82 to -5.44, p<0.0001], with significant heterogeneity between studies (x2=157, df=33, I2=79%), but with no evidence of publication bias. The percent change in mean Lp(a) levels was -20.35% (95% CI: -25.33% to -15.37%, p<0.0001), with significant heterogeneity between studies (x2=2245, df=33, I2=98.5%) but without evidence of publication bias.
Seven studies comparing tibolone with placebo or no therapy were identified. No significant difference in Lp(a) levels was found: (mean absolute difference in Lp(a) levels after tibolone: -12.14 mg/dl, 95% CI: -25.51 to 1.03, p=0.071), with significant heterogeneity between studies (x2=48, df=6, I2=87.4%), but with no evidence of publication bias. The percent change in mean Lp(a) levels was -23.84% (95% CI: -63.33% to 15.74%, p=0.238), with significant heterogeneity between studies (x2=465, df=36, I2=98.7%) but without evidence of publication bias. No difference between HRT and tibolone with regard to their effect on Lp(a) was observed.
With regard to the route of HRT administration, oral estrogen caused a significantly greater reduction in Lp(a) levels compared with transdermal estrogen (mean absolute difference: 9,09 mg/dl, 95% CI: 2.98 to 15.21, p=0.004), with significant heterogeneity between studies (x2=63, df=9, I2=85.7%) and no evidence of publication bias. No difference in their effect on Lp(a) concentrations was noticed when continuous was compared with cyclical HRT, high (conventional) estrogen dose was compared with low estrogen dose and when estrogen monotherapy was compared with combination therapy (estrogen plus progestin).
Conclusions:
This meta-analysis found that HRT causes significant reduction in Lp(a) concentrations, without significant difference compared with tibolone. Τibolone’s Lp(a) lowering effect did not reach statistical significance. Oral estrogen seems to be more effective than transdermal estradiol, whereas the type of HRT (cyclical or continuous), the dose of estrogen and the addition of progestin does not seem to modify the Lp(a)-lowering effect of HRT. | el_GR |
